Diğer
04 Eylül 2024
Başlarken, her gün tartışılan enflasyon ve yüksek fiyatlar, enflasyon konusunda daha önce söylediklerimi tekrarlamadan yapamayacağım. Çünkü düzelme işareti yok.
Ülkede katma değer üretilmedikçe, doğru maliye-vergi politikası uygulanmadıkça, hukuk alanında hayati düzetmeler ivedilikle yapılmadıkça beklentiler iyileşmez. Her alandaki polisiye önlemler sadece görünümü kurtarmaya, çürükleri ortaya çıkartmaya yarar. Muhalefetin hâlâ devam eden kısır iç tartışmaları ne kendisine, ne ülkeye, ne de vatandaşa çare olur. CHP bu tartışmaları yapmaya başlayalı en az 60 yıl oldu.
Burada Çin'e dönelim. D. Trump'ın 2020 seçimlerindeki kozlarından birisiydi Çin. D. Trump. Komünist Partisi'nin ucuz işgücü kullanarak ve Çin parasının değerini düşük tutarak Batı ve özellikle ABD pazarını ele geçirdiğinden, bu yüzden Amerikan işgücünün işsiz kaldığından yakınıyordu. Bunlar olurken ABD'de işgücünün yeni teknolojileri uygulayacak becerilere neden kavuşturulmadığını, ABD'nin neden "eski" teknoloji" endüstrilerinde takılıp kaldığını sorgulamıyordu. Şikayet kolay, yaratıcılık, ilericilik, toplumu düşünmek zordu.
Çin de Japonya ve Kore gibi sanayiye taklit ederek girdi. Batı'dan gelen ürünlerin hem tasarımını, hem kullanılan teknolojiyi taklit etti. Ama Kore ve Japonya gibi, Çin de durmadı, ARGE çalışmaları 2000'den bugüne 16 kat arttı. Bugün toplam ARGE harcamalarında 668 milyar dolarla hâlâ ABD'nin 806 milyar dolar harcamasının gerisinde. Ancak, Oxford Üniversitesi'nden Profesör Simon Marginson'un değerlendirmesiyle Tsinghua Üniversitesi dünyada fen ve teknoloji üniversitesi olarak birinci sırada. Shangai Jiao Tong, Zhejiang ve Pekin (Beida) üniversiteleri, Cambridge, Harvard ve Zürih ETH ile boy ölçüşebilecek düzeyde. [1]Biz en önemli üniversitelerimizden olan Boğaziçi'ni ne yapıyoruz? Kim verecek bunun hesabını?
Genel biyoloji ve yaşam bilimlerinde ABD ve Avrupa önde, ama Çin 2022 itibariyle malzeme bilimleri, kimya, mühendislik (imalat), bilgisayar, çevre, tarım ve matematik konularında en fazla sayıda yüksek etkili, "high impact" bilimsel yayın yapılan ülke. Çin bilim, buluş, teknoloji konularında aktif.
Geri kalmış ülkelerin başlangıçta kopyaya başvurduklarını söyledik. Buna paralel olarak bu ülkelerdeki genç nüfusun öğrenmek için bilimin güçlü olduğu ülkelere gitmesi genel bir uygulamadır. Bunun ilk ve en güzel örneklerinden biri, Atatürk'ün yetenekli gençleri "Sizleri birer kıvılcım olarak gönderiyorum, birer meşale olarak geri döneceksiniz" sözü kulaklarımızdadır. Tarihe geçen Prodfesör Aydın Sayılı'yı mühendis olmak için değil, bilim tarihi okumak için göndermesi Atatürk'ün ne derece farklı bir önder olduğunu gösterir.
Aynı uygulamayı Çin de yapmıştır. Çin eğitim bakanlığı verilerine göre, 2000-2019 yılları arasında 6 milyondan fazla Çinli genç eğitim için yurt dışına gitmiştir. Son yıllarda bunlar sel halinde geri dönmektedir. Geri dönüşü özendirmek için yapılan çalışmalar arasında bir tanesi 2010'da başlatılan "bin genç yetenek" programıdır. Bu program çerçevesinde 40 yaşın altında olan gençlere 150 bin dolara (satın alma paritesine göre) yakın ödül, bunun altı katı kadar, yani 900 bin dolar laboratuvar kurma desteği sağlanmaktadır.
Çin'de bu olurken, Türkiye'de hekimlere ve diğer bilim insanlarına "Beğenmeyen gider" denilmektedir. Yeri gelmişken ülkede üniversite sayısı 129 adedi devlet olmak üzere 199'a ulaşmış durumda.[2] İstanbul'da 13 tanesi devlete ait olmak üzere 57 üniversite vardır. İstanbul'da olsun, başka illerde olsun mahallelerde apartman katlarında üniversite kurulduğunu görüyoruz. Buna ek olarak dünya çapındaki devlet üniversitelerini tahrip etmek, öğretim üyelerini caydırmak için her yol denenmektedir. Doktorlarımızı yurt dışında çalışmaları için teşvik ediyor, Suriye'den niteliği, becerisi belirsiz hekim ve sağlık hizmetlisi ithal ediyoruz. Bu ne demek? Kim verecek hesabını?
Çinli araştırmacılar, bilim insanları artık ABD'yi fen ve bilimin mekkesi olarak görmemektedir. 2020'de Çin üniversiteleri 1.4 milyon mühendislik diploması vermiştir, bu sayı ABD'nin 7 katıdır. 2013'te ABD hazırlanan önemli akademik çalışmaların sayısı 4 katı fazlayken, 2022 yılına gelindiğinde Çin'in bu konuda ABD ve AB ülkelerinin tamamını geçtiği görülmektedir. Çin Bilimler Akademisi'nin (CAS) atriyumunda 5 metre genişliğinde, iki kat yüksekliğinde bir duvar, araştırmacıların elde ettiği 192 patentin belgesiyle kaplıdır. Alt katta ise kavanozlarda bu patentlerin ürünleri olan tohumlar sergilenmektedir.
Bu bana 1983'te Seul'de bilim ve teknoloji fuarı vesilesiyle düzenlenen milli parkta gördüğüm Samsung pavyonu önünde sıralanmış kucakta bebekleri, 80 ve daha büyük yaşta ulusal giysili Korelileri anımsatmıştır. Sıranın sonunda görmeyi sabırsızlıkla bekledikleri şey, Samsun mühendislerinin geliştirdiği 64k ram diskti. Yani sonunda görecekleri camekan arkasında bir diskti, ama bunun Samsung tarafından geliştirilmiş olması onlara bu heyecanı veriyordu. İşte "yerli ve milli" bu "yumuşak güçtü-soft power".
Build Your Dream (BYD) Çin'in tüm dünyaya yayılan otomobil markası, Haziran ayında Almanya'da düzenlenen Avrupa Futbol Şampiyonası'nın ana sponsorluğunu VW'dan devraldı. Yalnız........