Yerel seçimler öncesi ve sonrasında belediyeler ve belediye şirketlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan prim borçlarının tartışılması güncelliğini koruyor. Nasıl korumasın ki? Haziran 2024 sonu itibarıyla 96 milyar TL olan prim borcu ağustos sonu itibarıyla 120 milyar TL’ye çıkmış. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı’nın açıklamasında; bu borçların ’inin (96 milyar TL) belediye şirketlerine ait olduğu özellikle vurgulanmış.
BELEDİYE ŞİRKETİ NEDİR?
Türkiye’de belediyeler tarafından kurulan ve hakim ortak olarak iştirak edilen şirketler “belediye şirketi” olarak anılmaktadır. 2017 yılında yapılan yasal düzenleme ile belediyelerde taşeron olarak çalışanların işçi statüsüne geçirilmesi için belediyenin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu bir şirketinin bulunması ya da bu nitelikte bir şirket kurması zorunlu tutulmuştur. Bu düzenleme gereği de sadece 2018 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile 752 belediye şirketine kuruluş izni verilmiştir. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Nisan 2024 tarihi itibarıyla açıkladığı verilere göre; ülkemizde vergi mükellefi olarak 30 büyükşehir belediyesi, 30 büyükşehir su idaresi, 27 büyükşehir belediyesi iktisadi işletmesi (BİT), 1.519 diğer belediyeler, 1.140 diğer belediyelerin iktisadi işletmeleri (BİT) ve 690 belediye personel şirketi mevcuttur.
Belediye şirketleri, belediye tüzel kişiliğinden ayrı ve bağımsız özel hukuk tüzel kişileridir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin yerleşik hale gelen kararlarına göre; belediyelerin kurdukları veya ortak oldukları şirketlere, kamu tüzel kişiliği sıfatı kazandıran herhangi bir kanun hükmü bulunmadığı gibi kamusal yetki ve ayrıcalıklar da tanınmamıştır. Dolayısıyla, belediye şirketlerini kamu tüzel kişisi, kamu kurumu veya kamu kuruluşu olarak kabul........