Paris’te düzenlenen 2024 Olimpiyat Oyunlarına 26 Temmuz akşamı Sen Nehri’nde açılış töreni yapıldı. Törende drag queen performansıyla Hz. İsa’yı konu alan “Son Akşam Yemeği” tablosunun tasvir edilmesi ciddi tartışmalara yol açtı. Tabloda Hz. İsa bir kadın dansçı ile değiştirilmiş, bazı havarilerin yerini ise drag queenler almıştı. Kadın dansçının Hz. İsa’yı temsil ettiği ünlü Rönesans freskindeki haleyi andıran gümüş bir başlık takmasından da belliydi. Bu da yetmezmiş gibi havarileri temsil eden oyunculardan birinin cinsel organının bir kısmı görüldü.
Bu performans Hristiyanlar tarafından dinlerinin alaya alınması olarak yorumlandı ve bu çok sayıda tepkilere neden oldu. Peki Hristiyanlar neden alındı? Bu performansı eleştirmek için iyi bir gerekçe mi? Bu sorular üstüne biraz kafa yoralım.
Doğrusu Fransa’da böyle tepki çekecek bir performans görmek beni çok şaşırtmadı. Olimpiyat açılış törenlerinin ev sahibi ülkenin kültürünü yansıtacak şekilde düzenlemesi yaygın bir pratiktir.
Mesela 2014 kış olimpiyat oyunlarında Rusya’nın performansı ülkenin zengin müzik ve tiyatro kültürünün bir yansımasıydı. Ya da Çin’in açılış töreni ülkenin disiplin ve kolektif çalışmasının bir yansımasıydı.
Fransa dendiği zaman akla geleceklerden biri absürt/saçmadır. Rahatsız edicilik önemli bir unsurudur. Dolayısı ile absürt ve rahatsız edici bir şey bekliyordum. Ama beklediğim şey Hristiyanlığın alaya alınması değildi.
Çünkü Hristiyanlık hem Fransız kültürünün bir parçası hem de dünyanın şu anda ihtiyacı olan şey Hristiyanlık üstünden bir hiciv değil. Keşke mesela dünyanın Filistin soykırımı ve diğer tüm çağdaş savaşlarda ölenlerle ilgili dünyada güç sahiplerinin rolü ve sessizliği ele alınsaydı. Ya da öz eleştiri yapılacaksa hala farklı formlarda devam eden sömürgecilik ele alınsaydı. Absürt bu konuları gündeme getirmek için kullanılsaydı da hepimiz alkışlasaydık. Neyse konumuza dönelim.
Bir eylemin saygısızlık ya da kırıcı olması o eylemin bağlamı ve muhatapların nasıl anlayacağı ile yakından ilişiklidir. Birçok Hıristiyan için Son Akşam Yemeği, Hz. İsa’nın çarmıha gerilmeden önce havarileriyle paylaştığı son yemeği temsil eden, inançlarının merkezinde yer alan kutsal ve önemli bir olaydır. Bu nedenle, Hz. İsa ve havarilerinin tasvirinin, özellikle de saygısız veya alaycı olarak görülebilecek bir şekilde değiştirilmesi, saygısızca hatta saldırgan bir tavır olarak değerlendirilebilir.
Son Akşam Yemeği neden Hristiyanlar için önemlidir? Sinoptik İncillerde (Matta, Markos ve Luka) ve Pavlus’un Korintlilere Birinci Mektubunda bahsedilen, dolayısı ile Yeni Ahitte önemli bir yere sahip olan Son Akşam Yemeği birkaç nedenden dolayı önemlidir.
Birincisi Son Akşam Yemeği sırasında Hz. İsa, birçok Hıristiyan geleneğinde merkezi bir ayin olan Efkaristiya’yı kurmuştur. Ekmek ve şarap almış, şükretmiş ve bunları havarileriyle paylaşmış, onlara bunu kendisini anmak için yapmalarını söylemiştir. Bu eylem, günahların bağışlanması için kurban edilen Hz. İsa’nın bedenini ve kanını........