Geçtiğimiz hafta yaklaşık iki yıl sonra yine ve yeniden kutsal toprakların yanı başındaki Ürdün’de grubumla gezerken Ortadoğu’nun zor coğrafyasını, kabile kültürlerinin gerçekliğini ve tarihi coğrafyaya göre okumanın gerekliliğini hatırladım.

Ortadoğu’nun kalbinde, üç dinin de kutsal kabul ettiği toprakların ortasında yer alan Ürdün, geçmişle bugünün el ele verdiği bir ülke. Bu topraklar, binlerce yıldır ticaret kervanlarına, krallıklara, peygamberlere ve seyyahlara ev sahipliği yapmıştır. Kimi zaman Roma lejyonlarının ayak sesleri yankılanmış, kimi zaman Nebatilerin mühendislik dehası çölde su akıtmıştır. Bugün ise aynı topraklarda hem modern Amman’ın ışıkları parlar hem de Petra’nın kızıl kayaları yeni dünyanın yedi harikasından biri olarak hâlâ geçmişin sırlarını fısıldar.

Bu topraklar aynı zamanda yakın dönem tarih atölyesi gibidir. Osmanlı’nın son dönemini, Arap isyanlarını, şimdiki Ortadoğu’yu okumak için Ürdün’ü mutlaka ziyaret etmenizi öneririm.

Çöl mantığı ve çöl coğrafyasını anlamadan Arap isyanını da anlamak mümkün değildir.

Bundan bir asır evvel deve ile........

© Şalom