Ruh Allahtan mıdır yoksa, O’nun bir emri midir? |
Nail Yılmaz
Ruhun zâtı, sıfatları ve mahiyeti-2
4-Ruh Allahtan mıdır yoksa, O’nun bir emri midir?
İsra suresi 85. ayette: قُلِ الرُّوحُ مِنْ اَمْرِ رَبِّى “De ki: Ruh rabbimin emrindendir.” buyruluyor. Ruhun Allah’tan mı, yoksa O’nun bir emri mi? olduğu ile ilgili tartışmalara açıklık getiren, esbab-ı nüzül kaynaklarında şu bilgilere yer verilmiştir:
“Kureyş (müşrikleri) Yahudilere giderek ‘bize bir şeyler verinde şu adama soralım demişler.’ “Onlar da “Ruhtan sorunuz” demişler.”[1] Eğer ruh: “Allah’tandır” derse “kendisinden olan bir şeyi Allah nasıl cezalandırır?” diye sorun, dediler. Kureyş, bu soruları Peygamber Efendimiz (as) sorunca قُلِ الرُّوحُ مِنْ اَمْرِ رَبِّى “De ki: Ruh rabbimin emrindendir” âyeti kerimesi nazil oldu. Peygamber’imiz bu ayetle ilgili şu açıklamayı yapmıştır: “Ruh, Allah’ın bir mahlûkudur. Allah’tan değildir” diye buyurmuştur.[2]
Bu âyetin tefsiri ile ilgili Prof. Dr. İbrahim Canan Hoca, Fahreddin-i Razi’den şu açıklamayı nakleder: “Ruh, Rabbimin emrindendir” kavl-i şerifindeki “emir” den maksad “fiiledir”, tıpkı şu âyette olduğu gibi: “Firavunun “emri” hiç de dürüst değildi” (Hûd 97; yani ameli ve işi demektir. “Ruh Rabbimin işidir” derken; “başka mahlûklar Allah’ın işi değil mi?” diye bir itiraz hatıra gelebilir.
Elcevap: Başka mahlûkatın ortaya çıkışı bir kısım sebeplere dayandırılmış, mahiyeti hakkında izah yapabilme imkânları tanınmıştır. Ruh Cenab-ı Hakkın “ol” emrine dayandırılmış, araya başka vasıta ve esbab bırakılmamıştır. Onun için o “emir âlemindendir ve Allah’ın bir fiilidir.” [3]
5- Risale-i Nur külliyatında ruh nev’î ve türleri:
Cismanî varlıkların çok farklı cins, nev ve türleri olduğu gibi, hayatların da asılları ve zâtları olan ruhlarında farklı nev ’ileri ve türleri vardır. Risale-i Nur Külliyatında genel olarak ruhun, dört nev’î olduğu belirtilir.
Üç çeşitte ruh mânasında program ve emirlerden bahsedilir. Bunlar:
1. Akıl, irade ve şuur sahibi olup hayra da şerre de kabiliyetleri olan insanlar ve cinlerin ruhu.
2. Akıl, irade ve şuur sahibi olup sadece hayra kabiliyetleri olan meleklerin ruhu ile[4] sadece........