“Göklerde ve yerde ne varsa hepsi Allah’ı tesbih eder. Mülk O’nundur, hamd O’nadır. O her şeye kadirdir.” (Teğâbun 1)
Kuran’da geçen “tesbih” kavramı, varlıkların hem iradi (bilinçli) hem de gayri iradi (fıtrî) olarak Allah’ı tanıyıp O’na ibadet etmeleri anlamında kullanılır. Bu ayetler, kainattaki her şeyin Allah’ı tesbih ettiğini, bu tesbihin bazen insanın anladığı dilde, bazen de varlıkların yaratılışları ve halleriyle olduğunu ifade eder.
Varlıkların İradi Tesbihi: Meleklerin ve insanların bilinçli bir şekilde Allah’ı anması ve yüceltmesidir. Melekler, Allah’ı gece gündüz bıkıp usanmadan tesbih eder. Onlar, Allah’a itaatte kusur etmezler ve O’nu her daim övgüyle anarlar. Aynı şekilde, Allah’a inanan insanlar da iradi olarak, bilinçli bir şekilde Allah’ı tesbih ederler. Bu, kulluğun bir ifadesi ve Allah’ın büyüklüğünü tanımanın bir sonucudur.
– “Onlar, bıkıp usanmaksızın gece gündüz (Allah’ı) tesbih ederler.” (21:20)
– “Kuşkusuz Rabbin katındakiler O’na kulluk etmekten kibirlenmezler, O’nu tesbih eder ve yalnız O’na secde ederler.”........