Laleli’nin Kayıtdışı Kalbi: Bir Para Deltası’nın Hikâyesi
Yüzde 2 ila 3 komisyon karşılığında, paralar güvenle saklanır, transfer edilir, alınır, satılır, gerektiğinde nakit olarak “motorla” gelir. Bu, kuryelerin sırtına yüklenmiş görünmez bir ekonomidir. Bir motorcunun çantasında 100 bin dolar olabilir ama o sadece ulaştırılması gereken bir pakettir ve bu sistem tamamen güvene dayanır. Yazılı sözleşme yoktur, sadece “kelime” vardır. Bir kere bozuldu mu, semtin de dengesi bozulur.
- CİHAT ARPACIK
- 10 Kasım 2025
İstanbul’un kalbinde, Vezneciler’in tozunu yutan otobüslerde, Beyazıt’ın kalabalığında ve telaşlı öğrencilerin adımlarında hep bir semt vardır: Laleli.
Bu semtin gürültüsünün ardında hep başka türlü bir melodi çınlar. Para sayma makinelerinin ritmiyle, valiz tekerleklerinin kaldırım taşlarına çarparak çıkardığı ses birbirine karışır. Bir yerlerde Arapça bir pazarlık yankılanırken hemen ardından bir Rusça kahkaha gelir. Ama hepsinin üstünde, görünmeyen bir para akışının uğultusu vardır ve Laleli’nin asıl dili budur.
İşte bu sesin tam ortasında, birkaç hafta önce İstanbul polisi 47 milyar TL’lik bir operasyon yaptı. Ajanslar “kara para operasyonu” diye geçti abonelerine. Ama bu sadece bir operasyon değil, Laleli’nin damarlarına kadar sızmış bir sistemin, bir ekonominin, hatta bir kültürün kalbine atılmış bir çentikti.
Operasyonun merkezinde bir isim vardı: Taç Döviz. Taç Döviz, Laleli’de “kral” diye anılır. Herkes bilir ama kimse asıl hikâyeyi yüksek sesle anlatmaz. O kadar yerleşik bir otoritedir ki, semtte biri “Taç’ta işler durdu” dediğinde Laleli’de nabzının kesildiği sanılır.
Buranın kaldırım taşıyla bezenmiş sokaklarından birinde, yıllardır aynı kahvede oturan bir tekstilci anlatıyor: “Burası para kokar. Sen daha sabah çayını bitirmeden milyon dolar el değiştirir. Ama hiçbir banka bu parayı görmez.”
Onun anlattıklarına göre Laleli’de ihracatçı ve fasoncu tekstilciler yıllardır aynı sistemi kullanıyor. Rusya, Orta Asya ve Kuzey Afrika’ya giden malların ödemesi çoğu zaman kayıtdışıdır. Resmi fatura başka, gerçek fiyat başkadır ve haliyle bu fark sisteme sokulmak istenmez. Çünkü bankalar sorular sorar, çünkü Maliye iz sürer. Ama Taç Döviz sormaz. O yüzden bu yaşlıca Malatyalı teksitlcinin dediği gibi, “O yüzden herkes oraya gider.”
Yüzde 2 ila 3 komisyon karşılığında, paralar güvenle saklanır,........





















Toi Staff
Sabine Sterk
Gideon Levy
Penny S. Tee
Mark Travers Ph.d
Gilles Touboul
John Nosta
Daniel Orenstein