Je kunt in dit land ook nooit eens rustig ademhalen. In het Concertgebouw stond midden in een Italiaanse uitvoering van Verdi’s Requiem een jongeman op. De jongen droeg een parelketting. “Dit is een noodgeval,” riep hij. Misschien vroegen sommige dokters in de zaal zich af of er weer eens sprake was van een hartaanval, maar het bleek een klimaatprotest. Als een hedendaagse Cassandra waarschuwde de jongeman voor de naderende apocalyps.
Wie mijn vorige column heeft gelezen, weet dat ik niet heel enthousiast ben over het feit dat de klimaatactivisten zich uitgerekend massaal op de kunsten hebben gestort, omdat ze daarmee een verkeerde ‘vijand’ hebben gekozen. Maar met elke nieuwe klimaatactie in een kunstinstelling begin ik toch meer en meer op te warmen voor deze vorm van activisme. Dat heeft hoofdzakelijk te maken met de kleinburgerlijke reacties die ze oproepen, en die steeds agressiever worden.
In het Concertgebouw lieten de bezoekers zich volledig gaan. Vloekend, tierend, sleurend en duwend werkten ze de jongeman, onder luid applaus, de zaal uit en smeten hem op straat. Aan subversiviteit en branie had men geen behoefte.
Ik maakte op TikTok een persiflage op het tafereel over de in Oud-Zuid woonachtige Concertgebouwbezoeker Eugène, die er samen met zijn vrouw Claudette bij was. Trots vertelt Eugène hoe hij vurig deelnam aan de agressieve verdrijving van de klimaatactivist. Uiteraard kreeg ik de vraag toegeworpen of ik me hiermee niet achter het anti-elitaire sentiment schaarde dat zich al jaren op de kunsten richt.
Die kritiek raakte aan mijn eigen bezwaren over het gekozen strijdtoneel van klimaatverzet. De afbraak van de kunsten in Nederland is niet alleen voortgekomen uit hetzelfde cijferfetisjme als de vernietiging van de planeet. Ze kwam ook voort uit het gemakzuchtige populisme waarmee alles wat als artistiek (lees: niet voor de massa), intellectueel of elitair wordt gezien ten onrechte wordt afgeschilderd als de bron van alle kwaad.
Maar fictieve bezoeker Eugène staat wel symbool voor een specifiek deel van die elite. Hij is de verpersoonlijking van de rijke, zelfvoldane beschermer van de status quo, die zijn bevoorrechte positie nooit eens inzet voor iets dat verder reikt dan het eigen belang. Het zijn de Eugènes die ervoor zorgen dat ik me steeds fermer achter elke onbevreesde klimaatactie schaar.
De Eugènes van deze wereld zijn zonder twijfel ook de mensen die vinden dat de regering geen excuses zou moeten aanbieden voor de slavernij, want ‘dat is zo lang geleden’. Van hen mag niet worden stilgestaan bij de wreedste delen van onze geschiedenis. Maar stilstaan bij de naderende klimaatramp mag ook niet.
Wat overblijft, is: stilstaan. Dat vat dit land aardig samen. Zelfvoldaan stilstaan omdat men weigert verbanden te leggen tussen de wegen die we hebben afgelegd en waar we nu zijn, tussen ons handelen in het heden en de gevolgen daarvan in de toekomst. Het credo ‘Doe Normaal!’, altijd al een twijfelachtige spreuk, is verworden tot een dreigement: blijf onzichtbaar. Houd je mond. Verzuip in stilte. Maar ik zou zeggen: wees geen Eugène.
Johan Fretz is schrijver en theatermaker. Hij schrijft elke zaterdag een column voor Het Parool.
Eugène liet zich in het Concertgebouw volledig gaan Eugène liet zich in het Concertgebouw volledig gaan
Je kunt in dit land ook nooit eens rustig ademhalen. In het Concertgebouw stond midden in een Italiaanse uitvoering van Verdi’s Requiem een jongeman op. De jongen droeg een parelketting. “Dit is een noodgeval,” riep hij. Misschien vroegen sommige dokters in de zaal zich af of er weer eens sprake was van een hartaanval, maar het bleek een klimaatprotest. Als een hedendaagse Cassandra waarschuwde de jongeman voor de naderende apocalyps.
Wie mijn vorige column heeft gelezen, weet dat ik niet heel enthousiast ben over het feit dat de klimaatactivisten zich uitgerekend massaal op de kunsten hebben gestort, omdat ze daarmee een verkeerde ‘vijand’ hebben gekozen. Maar met elke nieuwe klimaatactie in een kunstinstelling begin ik toch meer en meer op te warmen voor deze vorm van activisme. Dat heeft........
© Parool
visit website
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Yara Hawari
Patrick Gathara
Marwan Bishara
Andrew Mitrovica
Julie Bindel
Hipolitus Wangge
Jan Egeland
Priyamvada Gopal
Mawlawi Amir Khan Muttaqi
