2024 yılı bankacılık sektörü açısında çok sıkıntılı başladı. TCMB eski yönetimin Liralaşma Stratejisi ile 2023 yılını sancılı geçiren sektör, 2024 yılına Ekonomi Kurmayların Sıkılaşma Para Politikası uygulamalarına paralel olarak rasyonelleşme ile Faiz oranların sert artması, Kredilerde daralma hedeflenip, özellikle Bireysel Talebi bastırarak Enflasyon ile mücadele edileceği dillendirildi. Yeni stratejisi ile sabit faizler ile verilen kredilerden bankalar zarar etmeye başlarken; dillendirilmiyor ama değişken faizli kredilerdeki kredilerdeki ani maliyet artışına yansıması nedeni ile de Reel piyasalarda zombi firma sayısı artmaya başladı. “Talebi kısacağız” diye Tüketici Kredilerinde ve Kredi Kart faiz oranlarındaki artış bu kredilerde de gecikme oranlarını, yakın ve ön izleme hacimlerini hızla artırırken, kredi takip hacimlerinin de hızla artmasını yaşandığı bir girdabın içine girildi. Bazı bankalar takip dosyalarını Varlık Şirketlerine satarak bu süreci az zararla atlatmayı seçerken, ileriye yönelik kaygılar da artmış durumda. Seçimden önce ekonomi kurmayları Kur Korumalı Mevduatı merkeze koyarak mevduatta “Liralaştırma Stratejisi” uygularken; Reel Piyasada da TCMB düzenlemeleri ve Bankalar aracılığı ile kendi deyimleri ile “Liralaşma stratejisi” uyguladıklarını iddia etseler de sonuçlar istendiği gibi olmayıp, sürdürülemez aşamaya geldiğinde seçim sonrası sert bir “U dönüşü” yaşandı. Faiz oranları sadece kredi faizleri ile sınırlı kalmadı TL sıkılaştırması, Mevduat Faiz oranlarının da hızlı artması bankaların bilanço yükünü iyice artırdı. Banka yönetimi hızlı değişen mevzuatlar içinde sıkışırken, normal olarak genel Strateji kurgulamakta zorlanıp kısa süreli Taktikler ile süreci yönetme yolunu seçti. TL faizlerdeki hızlı yükseliş maliyetinden kaçmaya çalışan ağırlıklı Ticari Firmalar Döviz Kredilerine yönelirken, ileriye yönelik kur şoku yaşanması halinde bu firmaların kredileri yönetme sorunu da tehdit olarak kendilerini bekliyor. Firması ile Bireyseli ile nereden bakarsanız bakın belirsizliklerle dolu bir tünelin içindeyiz. Firmalardaki Konkordato patlaması ayrı yazı konusu olurken; Reel Piyasada Gayrimenkul, araç satışları; zararına mal satışları hayra alamet değil! Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile özdeşleşen “rasyonelleşme” dönemi için kısa vadede sonuç beklenmemesi gerektiği 2024’ün ikinci yarısında iyileşme süreci sinyalleri alınacağı ve 2026 yılında hedefe ulaşılacağı direkt yeni ekonomi kurmaylar tarafından dillendirildi. Tüm tedbirlere rağmen enflasyonun halen kontrol altına alınamaması ise piyasaları bekle/gör pozisyonuna sokmuş durumda.
Bu kısa özetten sonra; Bankacılık sektörünün üçte birini oluşturan dört özel bankayı değerlendirmek, sektörü de yakından ilgilendirdiği gibi ileriye yönelik stratejiler için de ip ucu veriyor. Zira doğru strateji uygulayan bankaların nasıl fark yaratarak öne geçtiğini de gösteriyor veriler.
2024 İLK ÇEYREKTE BANKACILIK SEKTÖRÜ NE YAPTI?
Bankacılık sektörü 2024 ilk çeyreğinde (1Ç) büyümeye devam etti. 2023 sonundaki 23,5 trilyon TL’lik Aktiflerini 2024/1Ç’de büyüterek 25,8 trilyon TL üzerine çıkarmayı başardı. Sektör 11,6 trilyon TL olan brüt Nakdi Kredilerini büyüterek 12,9 trilyona taşırken; 192 milyar TL’lik Kredi Takip hacmini ise 198 milyar TL seviyesine yükseldi. Bu rakamın içinde Varlık Şirketlerine satılan milyarlarca liralık takip dosyaları yok. Yapılandırılan Zombi firma kredileri ile birlikte takip krediler yanında öz izleme, yakın izleme kapsamındaki Sorunlu Kredi hacmi 1 trilyon TL, ’ler seviyesine yaklaşması ise sektör açısından ciddi tehdit olarak ortada duruyor. Sektörün Öz kaynaklarının 2024 ilk çeyreğinde 2,3 milyar TL düzeyinde olduğu dikkate alındığında Sorunlu Kredileri öz kaynakların @’lara ulaştığı görülüyor. 2023 sonunda 469 milyar TL olan Beklenen Zarar Karşılıkları; 2024 ilk çeyreğinde 480 milyar TL seviyesine çıktı.
Sektör 2023 sonunda 14,8 trilyon TL olan Mevduatını 15,5 trilyon TL seviyesine çıkarırken; Vadesiz Mevduat ortalamasını da 7 seviyesine çıkardı. Faizlerin yükseldiği dönemde vadesiz mevduat bankalar için bulunmaz nimet konumunda. 2023/1Ç’de 106 milyar TL Net Karlılık yakalayan sektör 2024/1Ç aynı dönemde E artış ile 153,5 milyar TL Net Karlılığı yakaladı. Net Faiz gelirinin sınırlı kaldığı sektör aradaki farkı Ücret ve Komisyon gelirlerini artırarak kapama stratejisi uyguladı. Sektör Bankacılık Hizmet Gelirleri 2023 ilk çeyreğinde 50,6 milyar TL iken 2024 ilk çeyreğinde 170,2 milyar TL gelir elde etti. TCMB ve BDDK ücret komisyon sınırlamalarına rağmen bu artış Müşterilerden bu alanda gelen şikayetlerinin de boşa olmadığının kanıtı gibi.
DÖRT BÜYÜKLER NE YAPTI?
Kısa sektörel özetten sonra,........