Sille, Karabuğa Dağları ile Küçük Gevele (Takkeli Dağ) arasında Sille Çayı'nın açtığı vadide yer alır. Güneydoğusundan Yazır Fayı geçen yerleşimin denizden yüksekliği 1115 metredir. Akarsulara yarılmış plato yüzeyinde bulunan Sille'nin çevresinde Küçük Gevale (1643 m), Büyük Gevale (1709 m), Kaynaka Tepe yer alır. Sille Çayı'nın Konya Ovasına ulaştığı noktada birikinti konisi bulunur.

Sille Çayı; K-G doğrultusunda Sille'yi ikiye böler. Çay düzensiz rejime sahiptir. Üzerine sulama ve taşkın koruma amaçlı Sille Barajı inşa edilmiştir. Çevrede kaynak suları bulunur: Şükran Pınarı, Güllü Pınarı, Manastır Pınarı, Tünel Pınarı, Çandıra Pınarı.

Bitki örtüsü; dağlık alanda çam ve meşe ormanları, vadide kavak, söğüt ağaçları ve antropojen bozkır hakimdir.

Arkeolojik verilere göre bölgede yerleşimin tarihi Neolitik Çağ'a kadar uzanmaktadır. Yerleşimin isminin kökeni konusunda çeşitli açıklamalar vardır. İlki Yunan mitolojisindeki Silen (Silene)' den geldiğidir. Yine 'Silenos', kaynayıp, coşarak köpürüp akan su kelimesinden türediği de kabul gören bir açıklamadır.

Türkler arasında İslam’dan önce Asya menşeli dinler yayılma gayreti içerisine girmişse de, bütün Türk boyları tarafından kabul edilen bir inanç haline dönüşmemişlerdir. Yahudilik ve Hristiyanlık da Türkler arasında yayılmaya çalışmış olan dinlerden olmuştur. Hristiyanlık özellikle Nesturi Misyonerler aracılığı ile daha ilk dönemlerden itibaren Orta Asya’da yayılma gayretleri içerisine girmiştir.

Ticari aktiviteler için bu bölgeye gelen Nesturi misyonerler aracılığı ile münferit Türk boyları arasında bu din yayılma göstermiş, Semerkant gibi bazı önemli ticaret merkezlerinde kilise ve manastırlar açılmıştır. Hristiyanlığın Türkler arasında yayılmasında iki önemli etken rol oynamıştır. Bizans İmparatorluğu ve Rus Çarlığı ve bu iki devletin bağlı bulundukları kiliseler. Karadeniz’in üst taraflarından Balkanlara gelerek burada devlet kuran Türk Boylarının çoğu Bizans’ın baskıları sonucunda Hristiyanlığı kabul ederek tarih sahnesinden çekilmişlerdir.

Rus Çarlığının baskıları sonucunda Hristiyanlaşan Türk Boyları ise varlığını günümüze kadar sürdürmüşlerdir. Bunda belki de yapılan baskılara yüzyıllar boyunca direniş göstermelerinin de etkisi olmuştur. Günümüzde Gagauzlar, Çuvaşlar, Yakutlar, Karamanlılar ve Hakaslar Hristiyan Türk boyları olarak varlıklarını, gelenek ve dillerini günümüze taşıyabilmişlerdir. Bunların dışında Dolganlar, Karagaslar’da Hristiyanlığı kabul etmiş Türk boyları ile Altay ve Teleüt boyları arasında da bu dini benimseyenlerin varlığı bilinmektedir

Roma ve Bizans döneminde, Kudüs yolu üzerinde yer aldığı için önemli bir dini merkez olmuştur. Hristiyanlığın ilk yıllarında havarîlerden Aziz Paul ve arkadaşlarının Konya’ya geldikleri, dinlerini yaymaya çalıştıkları, baskılar karşısında da Sille civarındaki dağlara çekildikleri bilinmektedir. Dünyanın en eski ve en büyük manastırlarından biri olan Ak Manastır ("Hagios Khariton Manastırı", "Deyr-i Eflâtun") burada olup yaklaşık 800 yıl kesintisiz hizmet vermiştir. Ak Manastır Konya'da yaşayan Mevlevi dervişlerince de ziyaret edilmiş ve bahçesinde küçük bir de mescit yaptırılmıştır. Karamanlı Ortodoksların mübadele öncesi yaşadığı yerleşimdir

Selçuklu döneminde........

© Önce Vatan