Selamlar.
Aslen Trabzonlu ama ömrünü İstanbul’da geçirmiş, dört yıllık dönem hariç, İstanbul’da okumuş, 40 yıllık meslek hayatının 36 yılını İstanbul’da öğretmen ve müdür olarak geçirmiş ve halen İstanbul’un en zor, yoğunluğu en kalabalık yerlerinden Esenler’de Tarih ve Nostalji Derneği başkanı ve Esenler’deki Ava Antika Pazarı başkanıyım. İki ayrı dalda üniversite bitirmiş, iki ayrı dalda uzmanlığı olan biriyim. İstanbul’da Fatih Vatan Lisesi, Fatih Kız Lisesi, Pertevniyal Lisesi, Eyüp Otakçılar lisesi gibi okullarda Tarih öğretmenliği yaptıktan sonra; Halk Eğitim Merkezi Müdür Yardımcılığı, İstanbul Cumhuriyet Eğitim Müzesi Müdürlüğü gibi ve Esenler, Zeytinburnu ve Bakırköy ilçelerinin değişik okullarında okul müdürlüğü yaptım. Hayatım İstanbul’da geçti. İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nde İstanbul’da eğitim tarihi konularında araştırma yaparken İstanbul tarihi ile ilgili birçok bilgi ve belgeye ulaştım. Emekli öğretmen olarak bu bilgileri sizinle paylaşmaktan keyif alacağım. Konu İstanbul, hedef İstanbul ve benim yazılarımda tarih İstanbul.
İSTANBUL’A VERİLEN İSİMLER
İstanbul’dan bahsetmeden önce İstanbul nedir? Ne zaman, neden hangi isimleri aldı? Önce onlardan birer satırbaşı yapalım.
İstanbul, tarihi ve kültürel şehir olmasının yanı sıra, siyasi olarak da çok farklı dönemler yaşamıştır. Bu nedenle her dönemin kendine uygun adlandırmalarına tanık olmuştur. Günümüzde dahi İstanbul’un adı üzerine yorumlar yapılmakta, farklı düşünceler oluşmaktadır. O nedenle tarihte İstanbul’un aldığı adlar üzerinden yola çıkarak İstanbul’un fethine ve sonrasına ulaşmak gerekir.
Tarihte İstanbul kuruluşunun M.Ö. 660 yılında Yunan asıllı Trak kökenli Megaralıların başındaki Bizans/ Bizas adından dolayı bu adı aldığı düşünülür. Ancak çok yakın zamanlarda bu kuruluştan çok daha öncelere tarihlenen Yenikapı buluntularına göre ortaya çıkan tarihi liman ve diğer antik malzemeler, Megaralılardan önce Yeni kapı’da bulunduğuna, bugünkü Sultanahmet’te insanlar yaşadığına ve bugünkü Başakşehir’deki Yarımburgaz mağaralarında tarih öncesi buluntular ortaya çıktığına göre İstanbul’un Yunanlılardan önce kurulduğu kesindir. Bu duruma göre o dönemde adı nedir? Bu henüz yazılı belgelerde bulunamamıştır. O nedenle çoğu tarihçiler ilk adın Bizantion olduğuna dair hemfikirdir.
Roma İmparatoru Septimius, şehri baştanbaşa yeniden inşa ettirerek, oğlu Antonius'un şerefine onun adına izafeten 196 yılından sonra Augusta Antonina olarak değiştirir. Bu ad 330 yılına kadar kullanılır.[1]
1.Konstantin İstanbul’u Nova Roma (Yeni Roma) adıyla başkent yapar (M.S 330 yılından 337'ye kadar). Ancak bu isim Konstantin’in ölümünden sonra değiştirilir.
I. Konstantin’in İstanbul’a yaptıkları ve İstanbul’u döneminde Roma’dan büyük ve etkili hale getirmesinden dolayı ölümüyle birlikte şehrin adı, adına izafeten Konstantinopolis olarak değiştirilir.Bundan sonra şehrin genel adı Konstantinopolis olur.
Müslüman milletler (Arap, Fars, Osmanlı vb.) Konstantinopolis sözünü kendi dillerinde Konstantiniyye olarak kullanmışlardır.
Yunanlılar ise Yunanca "εις τήν Πόλι(ν)" (/is tin boli/) yani "şehir'e" olarak kullanmışlardır. Osmanlı'da da bu isim Istanbul olarak sıkça........