Devletin içine düştüğü yok olma tehlikesinin korkunç derinliğini görmekten aciz olan zavallılar, elbette ciddi ve hakiki çareyi görmemek için gözlerini yumarlar. (Gazi Mustafa Kemâl Atatürk - 1924)
Bugün 12 Eylül 2024. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren liderliğinde gerçekleştirilen 12 Eylül 1980 askeri darbesinin üzerinden 44 uzun yıl geçti. Yönetime el koyan askerler Kasım 1983’de yapılan seçimleri kazanan Turgut Özal başkanlığındaki Anavatan Partisine yönetimi teslim ederek kışlalarına döndüler. Ama darbeler ve darbeciler geçen süre zarfında Türkiye gündeminin daima ön planında yer aldı.
Basında yer alan haberlere göre bu dönem içinde 650 bin kişi gözaltına alındı ve 1 milyon 683 bin kişi fişlendi. Açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı, 7 bin kişi için idam cezası istendi, 517 kişiye idam cezası verildi, 50 kişi asılarak idam edildi, 98 bin 404 kişi örgüt üyesi olmak suçundan yargılandı. 388 bin kişiye pasaport verilmedi, 30 bin kişi de “sakıncalı” olduğu için işten atıldı. Toplam 14 bin kişi yurttaşlıktan çıkarıldı. 171 kişi işkenceden öldü. Cezaevlerinde toplam 299 kişi yaşamını yitirirdi. 937 film sakıncalı görülerek yasaklandı, 23 bin 677 derneğin faaliyeti durduruldu, 3854 öğretmen ve 120 üniversitede öğretim üyesinin işten atıldı.
Geçen 44 yıl boyunca darbe yazıp-çizenlerin o günlerin mağdurları ve muhalifleri olduğu görülmektedir. 12 Eylül olayları daima bireylerin hapishanelerde çektiği sıkıntılar ve bilhassa yapılan işkenceler bazında incelenmiştir. Konu incelenirken insanlık dışı bireysel tutum ve davranışlar çerçevesinde kalınmıştır. Darbeyi oluşturan temel etkenler ile darbelerin ülkeye neler getirip- götürdüğü üzerinde yeterince........