Kapitalistler kapitalizmden şikayetçi... Silikon vadisinden 'komünizim uyarısı' |
Yazılarımda Peter Thiel’dan zaman zaman söz ediyorum. Silikon Vadisi’nin en entelektüel ve en etkili milyarderidir ve Trump’ı ilk destekleyen de odur. Daha sonra diğerlerini peşinden sürüklemiştir. Thiel, Başkan Yardımcısı Vance’ı yetiştirip siyasete sokan isimdir. Devletlerle ve istihbarat servisleriyle çalışmasıyla ünlenen Palantir firmasının kurucusu ve sahibidir. PayPal’ı kuran da odur, Facebook’un da ortağıdır.
Thiel, Haziran ayında New York Times’ta Ross Douthat’a bir röportaj vermiş ve “Deccal’a (Batı dillerinde “antéchrist” denilen) karşı Armageddon’u savunuyorum” demişti. Düşünür ve antropolog René Girard’ın öğrencisi olan ve onun teorisindeki kavramlarla konuşan Thiel’ın ne demek istediği birçokları tarafından anlaşılmadı. Ancak sistemden mutlu olmadığı belliydi, ona göre ABD ve dünya 1970’lerden beri bir duraklama devrine girmişti. Karar vericiler risk almaktan korkuyorlar, sistemin artık sınırlarına dayandığını daha fazla ilerlemenin dünyayı çökerteceğini düşünüyorlardı. Oysa bu tavır Thiel’a göre çöküşü hızlandıracaktı.
BİG TECH MİLYARDERİ “MAMDANİ GERÇEKLERİ ANLATIYOR” DEDİ
Thiel’ın kendi projeleri için devletten teşvik almak amacıyla böyle konuştuğunu sananlar yanılıyorlardı. Nitekim Thiel sistemin sıradan bir savunucusu olmadığını New York Belediye Başkanı seçilen Zohran Mamdani hakkındaki saptamalarıyla da ortaya koydu. Tam da bu nedenle Thiel’ın Haziran ayındaki röportajı yeniden gündeme geldi. Thiel’ın Deccal’dan söz ederek ne demek istediğini irdelemeden önce Mamdani hakkında neler diyor ona bakalım, belki bu bize bazı ipuçları verebilir.
Thiel, Trump yandaşı muhafazakarlara ve antikomünist liberteryenlere sesleniyordu: “Eğer tek söyleyebileceğiniz şey Mamdani'nin genç bir komünist cihatçı olduğu ve bunun size saçma geldiği ise, bana öyle geliyor ki, onun kazanmasını sağlayan yapısal sorunlar, yani konut sorunu ve öğrenci borcu konusunda ne yapacağınızı bilmediğinizi kabul ediyorsunuz. Ama hiçbir şey yapmazsanız, kaybetmeye devam edeceksiniz.
“Öğrencilerin kredi borcu konusu uzun zamandır bahsettiğim nesiller arası çatışmanın bir tezahürüdür. Ancak nesiller arası anlaşmanın bozulması, öğrenci borcu ile sınırlı değildir. ...Günümüzde gençlerin ev sahibi olması da son derece zordur. Gençleri proleterleştirirseniz, onların sonunda komünist olmalarına şaşmamak gerekir.
“Gençlerin sosyalist olduğunu söyleyebilir miyim, bilmiyorum. Daha çok, eskisine göre kapitalizme daha az sıcak baktıklarını söyleyebilirim. Kapitalizm adaletsiz bir dolandırıcılık biçimi olarak algılanıyorsa, ona karşı daha olumsuz bir tutum sergilemek kaçınılmazdır. Yani, bir anlamda daha sosyalist olduklarını söyleyebiliriz, ancak bence bu daha çok "Kapitalizm bana uymuyor" ya da "Kapitalizm denen şey, insanların sizi dolandırması için bir bahane" şeklinde bir düşünce.
“Mamdani'nin en azından bu sorunları gündeme getirdiği için takdir edilmesi gerekir. Bu yüzden benim kaçamak cevabım her zaman şudur: İlk adım, sorunları konuşmaktır — nasıl çözüleceğini bilmesek bile. Ancak, ister merkez sol ister merkez sağ olsun, yerleşik düzenin gerçek sorunları konuşmakta başarısız olduğunu söylemek bile yetersiz kalır.” The Free Press,7 Kasım
GENÇLERİN YÜZDE 70’İ KAPİTALİZME KARŞI
Thiel’ın milyarları olması gerçekleri söylememesi için bir neden değil. Okurlarımın önceki yazılarımdan bildiği gibi, Thiel kendini liberteryen olarak tanımlamaktadır. Ancak, muhafazakar düşünür John Gray'in de vurguladığı gibi, "onun düşünce tarzı, mevcut ekonomik sisteme yönelik liberteryen ve Marksist eleştirilerin bazı yönlerini bir araya getiriyor".
Thiel kapitalizmin çıkmazlarına değinmek için Mamdani’nin seçilmesini beklemedi, beş yıl önce Silikon Vadisinden Mark Zuckerberg, Nick Clegg ve Marc Andreessen'e bir mektup yazarak, milenyum kuşağının sosyalizme olan desteğinin yüzde 70’e kadar artmasına karşı onları uyardı. Thiel, bu durumu basit bir kültürel ve kimliksel isyan olarak değil, ekonomik düzenin yapısal bir sonucu olarak görüyordu. “Genç seçmenleri ‘naif veya beyni yıkanmış’ olarak nitelendirerek reddetmek bir hata olur” diyordu: "Bir kişi kapitalist sisteme........