Aurrekoetan nion lez, aita, Inosen, 1915-I-16an jaio zen Donostian, 98 urterekin hil. Urte luzetan izkutuan idatzi eta ongi gordetako zirriborrotutako gogoeta ugari, baita filofia kutsukoak ere, eta ideia multzoz osaturiko, eta ondoren aurkitutako hainbat orrialde, maitasun osoz, garbitu, eguneratu eta biotzez txukundu eta paratu ondoren zatika argitaratzen ditut, gaur azkena delarik. Gudari izandakoa Saseta Batailoian bere bi anaiekin batera. Espetxeak ezagutu zituena luzaroan, euskal “erresistentzian” aritutakoa, gizon argia, autodidakta, jakituna serioa, nortasun zorrotzekoa, irakurle amorratua, idazle bikaina, euskalduna, abertzalea, fededuna baina ez klerikala. Bere hainbat orrialdek Euskal Herriaren Adiskideen Elkarteko Egan literatura aldizkarian aspalditxo argia ikusi zuten. Beste batzuk saltoka dabilzkit etxean zehar bere destinoaren zain betiere. Bedi bada, hauxe da, irakurle gustiz estimatua, azken zatia, eskerrik asko buhotzez honeraino iristeagatik:
Valentin Puigek gizakiaren, izaki humanoaren natura ez-perfektua onartzera deitzen du. Gurutzada erredentzio zaleak benetan krudelkeriak gertatu dira, gizagabetasuna erakarri dute. XX. mendeko historia zoritxarrekoa izan da, dakigunez. Hainbat arrazoik lagundu dute horretarako. Horien artean dago ere perfekziorako grina. Izan ere, sekula ez mende honetan bezala izaki humanoa saiatua da sozietate ideala sortu nahian, gizarte adiskidetua eta ez zatitua eraikitzeko, salbazio soziala lortzeko xedearekin. Kimera horien emaitza ezaguna da, gauza jakina, totalitarismoak. Horrekin batera, noski, milioika hildakoen odolak gorritu zuen kontinente europarra, XX. mendea bihurturik heriotza pila erraldoia, megaheriotza krudela. Erantzuna bakarra da: onartu behar dela humanoen izaera akastuna.
Garen bezalakoak garela, eta ezetz esaten eta errepikatzen duten ideologiak........