Bu yazımızda Ezan ve Müezzinler Piri Bilâl-i Habeşî (r.a) konusunu ele alacağız. Günümüz insanları için onun hayatından öğütler çıkaracağız.

Ezan:

Hicretin 1. Yılıydı ve ilk Müslümanlar namaza (salât’a) davetin nasıl olması gerektiğini konuşuyordu. İbn-i Zeyd rüyasında ezanı, ezanın nasıl okunulacağını görmüş ve Peygambere anlatmıştı. Hz. Muhammed (S.A.V.) de Bilâl-i Habeşî’ye (r.a) ezanı öğretti ve ilk ezan bir sabah namazında okundu. Miraç’ta Hz. Muhammed (S.A.V.) ezanı birinci gökte bir melekten dinlemişti (1, 2).

Türk İslam geleneği Türk müziğinin makamlarıyla ezanların okunmasını sağladı. İşte bu uygulama bugün Müzikoterapi dediğimiz tedavi yöntemine katkı sağlamak içindi. Ruhsal yönden namaza hazırlanış için önemli bir husustu:

Sabah ezanı: Saba makamı.

Öğle ezanı: Rast makamı.

İkindi ezanı: Hicaz makamı.

Akşam ezanı: Segâh ve nadiren Evic ve Rast makamları.

Yatsı ezanı: Uşşak ve Hicaz veya nadiren Rast makamları.

Ayrıca,

Cenazeler için ve Cuma öncesi okunan salâ: Hüseynî makamı.

**

Modern tıp öncesi kadim tıp bilgileri 4 temel element (Anasır-ı Erbaa) ve kuru-nemli, sıcak-soğuk özelliklerine dayanır ve bütün hastalıklar ve tedavileri bu bilgi temeliyle tanımlanırdı. Buna göre:

Saba Makamı: İsmini Arapça kökenli "ṣabā" kelimesinden alır. Bu kelime, Arapçada tazelik, gençlik ve özellikle "sabahleyin gün doğusundan esen hafif rüzgâr" anlamlarına gelir. Mevlevi tarzı. Şecaat, cesaret, kuvvet, rahatlık ve huzur verir. Seher vaktinde çok daha etkilidir. Genel olarak hüznü temsil eder. İşte bu nedenle sabah ezanı vaktinde uykuda değil ve ezanı duyuyorsak bu hüzünle karışık huzuru hissederiz.

Rast Makamı: Rast, Farsça'da "doğru" anlamına gelir. Gündüz ve salı günleri daha etkilidir; kemik, beyin ve yağlara iyi gelir. Fazla uyumayı önler, düşük nabzı yükseltir, özellikle çocuklarda denge sağlar. Akıl hastalıklarına yardımcıdır, sarı safra ile bağlantılıdır ve erkek karakter taşır. Tedavi değeri yüksektir, sefa, huzur ve rahatlık verir. Felç, baş, göz ve kas sorunlarında olumlu etki gösterir. Spazm çözücü özelliğiyle spastik ve otistik hastalarda kullanılır.

Hicaz Makamı: Hicaz bölgesinden adını alır ve sıcak bir etkiye sahiptir. Yatsıdan sabaha kadar etkisi en fazladır. Kemikler, beyin, çocuk hastalıkları, üro-genital sistem ve böbrekler üzerinde olumlu etkileri bulunur. Alçakgönüllülük hissi verir ve düşük nabzı yükseltir; göğüs bölgesi için de faydalıdır.

Segâh Makamı: Segâh kelimesi, Farsça kökenli olup 'se' (üç) ve 'gâh' (ayak, mertebe, zaman) kelimelerinden türetilmiştir. Türk müziğinde Segâh hem bir perde adı hem de bu perdeden karar alan, çıkıcı seyir izleyen birleşik bir makamın adıdır. Genellikle üçüncü mertebe veya üçlü pozisyonu ifade eder. Kuşluktan akşama kadar etkilidir. Hararetten meydana gelen şişmanlık, uykusuzluk, yüksek nabız, kalp, ciğer ve kas rahatsızlıklarına faydalıdır. Beyin nöronlarına etkisi vardır. Mistik duygular oluşturur. XIV. Yüzyıldan eskidir.

Uşşak makamı: Uşşak, aşıklar demektir. Fecirden kuşluğa ve günbatımından sonra etkili olan, kalp ve ayak rahatsızlıklarıyla nikriz ağrısına faydalı, gevşetici ve sevinç verici özelliğe sahip eski bir müzik makamıdır. Perşembe günüyle ilişkilidir, aşk ve mistik duyguları ifade eder, uyku ve istirahatte kullanılabilir.

Hüseyni Makamı: Hüseyin “Küçük sevgili” veya “Hüseyin ile ilgili” anlamına gelir Özellikle sabah saatlerinde etkilidir ve öğleden önce salâ’larda tercih edilir. Barış, rahatlık ve güzellik hissi verir; mide, kalp ve karaciğere olumlu etkileri olduğu düşünülür. Kendine güven ve kararlılık duygusu kazandırabilir, otistik ve spastik hastalara yararlı olabilir (3).

........

© ngazete