Monroe doktrini ve İngiliz parmağı |
Trump Yönetimi geçenlerde yeni Ulusal Güvenlik Stratejisi Belgesi’ni açıkladı. Belge Batı dünyasında tam bir şok etkisi yaratırken “Yeni Binyılın Kalkınma Hedefleri” (Millenium’s Development Goals) konusunda BM’ye uzun süredir danışmanlık yapan Amerikalı ekonomi profesörü Jeffrey Sachs başta olmak üzere tanınmış kanaat önderleri tarafından topa tutuldu. Belgenin dibacesinde (giriş bölümü) Monroe Doktrini esas alınarak kaleme alındığı yazılı. Monroe Doktrini nedir diye soracak olursanız anlatayım.
Yıl 1823. Dönemin ABD Başkanı James Monroe Kongre’ye yıllık konuşmasını yapıyor ve diyor ki: Avrupalı güçler herhangi bir şekilde Batı Yarıküre’nin (Kuzey ve Güney Amerika) işlerine müdahale eder, sömürgecilik girişimlerinde bulunurlarsa karşılığını alırlar.
O yıllarda ABD Avrupalı güçlerin Florida, Pasifik Okyanusu’nun kuzey batısı ve Latin Amerika’yla fazlasıyla ilgilendiklerinden endişeliydi. Zaten Rusya Alaska’dan Oregon’a kadar neredeyse bütün Pasifik kıyısını kontrolu altına almış, bölgeyi kendisininkiler dışında bütün öteki ülke gemilerinin girişine kapatmıştı. Bunun üstüne, İspanya’nın, Avrupalı müttefiklerinin yardımıyla Latin Amerika’daki eski sömürgelerini yeniden ele geçirmeye hazırlandığı haberleri yayılmaya başlamıştı.
Avrupa’nın iki Amerika kıtasına müdahale hazırlıkları ABD olduğu kadar İngiltere’nin de çıkarlarıyla çatışıyordu. İngiltere’nin Latin Amerika ülkeleriyle ticaretinin tam gelişmekte olduğu bir sırada İspanya’nın böylesi bir müdahale hazırlığı Londra’nın hiç işine gelmiyordu. Bunun üstüne, 1823’te İngiltere Dışişleri bakanı George Canning, ABD’ye Avrupa’nın Kuzey ve Güney Amerika’ya daha fazla müdahalesinin önünü kesmek için ortak bir açıklama........