Liyâkat, “lâyık ve yeterli olma” demektir. Kısaca talip olunan işi yapabilme yeteneğine, bilgisine ve tecrübesine sahip olmayı, ifade eder. Kur’an da görev verilecek kişilerde liyâkat aranmasını, diğer bir deyişle “emanetin ehline verilmesini” emreder. Ancak bir emir ve bir ilke olarak emanetin ehline verilmesi konusunda bir sorun olmasa da bu ilkenin uygulanmasında ciddî sorunların bulunduğu görülmektedir. Bunun da nedeni, iş kollarına ve mesleklere göre liyakat kriterlerinin tam olarak belirlenmemiş olması ve mevcut kriterlerin de gereği gibi uygulanamamasıdır. Dolayısıyla adaletten yoksun böyle bir uygulama, haksızlıklara ve adaletsizliklere sebep olmaktadır. Bu nedenle Allah Teâlâ’nın,,

“Muhakkak ki Allah size emanetleri ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman da adaletle hükmetmenizi emrediyor. Elbette O, size ne güzel öğüt vermektedir. Hiç şüphe yok ki, Allah Semî’dir, Basîr’dir”[1] diyerek, Hz. Peygamber’i ve bütün Müslümanları, bu konuda da uyardığı ve onlara emaneti ehline vermelerini, işlerinde adil olmalarını da emrettiği anlaşılıyor. Bu ayetin nüzul sebebi de hem ilk muhatapları, hem onlardan sonra gelen bütün Müslümanlar için somut bir örnek teşkil ediyor:,

Hz. Peygamber, Mekke’yi fethedince Kâbe’nin anahtarını ister. Anahtar, Kâbe’nin mihmandarlığını yapan Osman bin Talha’dadır. Hz. Ali, ondan Kâbe’nin anahtarını ister, fakat o vermek istemez, ama Hz. Ali, ondan anahtarı zorla alır ve Kâbe’nin kapısını açar. Hz. Peygamber, Kâbe’nin içine girer. İçerdeki putlar tek tek kırılır. Daha sonra Hz. Peygamber, iki rekat namaz kılar ve dışarı çıkar. Amcası Abbas,Hz. Peygamber’den Kâbe’nin anahtarının kendisine vermesini ister, fakat o esnada “emanetin ehline verilmesini” emreden ayet nazil olur. Bunun üzerine Hz. Peygamber, Hz. Ali’ye anahtarı Osman b. Talha’ya vermesini ve ondan özür dilemesini ister. Hz. Ali de anahtarı Osman b. Talha’ya verir. Osman b. Talha, “Ey Ali! Anahtarı benden zorla aldın ve bana eziyet ettin, şimdi de gelmiş rıfk ile geri veriyorsun, ne oldu da böyle yapıyorsun?” der. Hz. Ali de “Senin hakkında ayet indi” diye cevap verir. Bu asil davranış üzerine Osman bin Talha, çok duygulanır ve Müslüman olur.[2] Ancak bazı kaynaklarda Osman b. Talha’nın Mekke’nin fethinden önce Müslüman olduğuna dair bir rivayete yer verildiği de........

© Mir'at Haber