Bu ümmet ne çekmişse ifrat ve tefritçilerden çekmiştir. Birileri dinde olanı yok sayarken, diğerleri de, dinde olmayanı dine ilave etmiştir. Yani birisi dine zam yaparken, öteki de dinde iskonto yapmıştır. Birisi geçmişi sorgulamadan körü körüne toptan kabul edip günümüze taşırken, öbürü toptan reddederek geleceğini, “reddi miras” üzere şekillendirmeye çalışmaktadır. Abdülaziz Bayındır gibi biri, “geçmişteki âlimler, ayet ve hadisleri hep yanlış anlamış veya çarpıtmış” derken, diğeri geçmişe hiç toz kondurmadan yanlışını da doğru kabul ederek günümüze taşımaktadır.

Bu işin bir orta yolu elbette vardır. Her şeyden önce İslam, değişmeyen sabitleri ve değişen dinamikleri ile hayatın tümünü kucaklayan bir nizamdır. Yani İslam’ın değişmeyenleri olduğu gibi değişime açık yönleri de vardır. Allah ve Rasûlü (sav), her alana değişmez kurallar getirmemiştir. Bir takım sosyal, ekonomik ve siyasî alanları ümmetin ictihâdî tespitlerine bırakmıştır.

Olaylara göre, bazı hükümler için nass/ayet ve hadis getirilmeyip sükût edilmiş ve mevcut nassların ışığında anlaşılmaya çalışılması için Müslüman akıllara terkedilmiştir.

Ya da hükümleri ortaya koyan nassların ifade biçimleri genellikle, birbirinden farklı birçok anlayışı, görüşü ve ictihadı bünyesinde barındırabilecek surette geniş ve esnektir.

Bütün bunların yanında zaman, zemin ve şartların değişmesine tâbi olmayan konularda da ortak aklın sesine kulak vermek, daha akıllıca bir yoldur. Bu Kuran yeni inmiyor. Bununla ilgili muhakkik âlimlerin, asrı sadetteki uygulamalarına bakarak sonuçlar çıkarması önemlidir. “Bize Kuran yeter” deyip ahkâm kesenler gına getiriyorlar. “Hayır, biz hadisleri ıskalamıyoruz” diye de yalan söylüyorlar.

Bir konuda, “Şu hadisler var ama şu yönüyle zayıf, metninde ve senedinde bulunan şu kusurlardan dolayı bu hadisler kullanılamaz” diye ilmî bir metotla müktesebata eleştirel yaklaşmak var iken, bunun yerine toptan ret yolunu seçerek, “geçmiş âlimleri itibarsızlaştırma” metodu tercih edilmektedir. Bu yeni yetmeler, ilim ahlakından uzak bir şekilde geçmiş âlimlerin hatasını delillerle çürütüp doğrularını günümüze taşımaları gerekirken, toptan reddedip, Kuran’ı tefsir ederken de -işine........

© Mir'at Haber