Nefs; insanın iç dünyasını, kişiliğini, kötü alışkanlıkların ve değersiz arzuların kaynağını ifade eden bir terim olarak kabul edilir. Bu kavramın Kur’an’da değişik kullanımları vardır. Sözgelimi meleklerin, “Haydi, canlarınızı kurtarın!” (el-En’âm 6/93) dediklerinde “ruh”; “Allah kendisi hakkında sizi uyarıyor.” (Âl-i İmrân 3/28) ayetinde yüce Allah’ın zatı; “Herkesin yaptığı iyiliği de işlediği kötülüğü de önüne konmuş olarak bulacağı gün, (insan) ister ki kendisi ile kötülükleri arasında uzun bir mesafe bulunsun. Allah kendisi hakkında sizi uyarıyor.” (Âl-i İmrân 3/30) ayetinde hem insanın hem Allah’ın kendisi kastedilmiştir. Bu yazının amacı, bu terimin kullanıldığı Kur’an’da Hz. Yûsuf’un masumiyetinin kanıtlanması bölümünde yer alan Yûsuf sûresi 53. ayete odaklanmaktır. Yazıda şu soruların yanıtları aranacaktır: “Nefsin kötülüğü emretme eğilimi, insan psikolojisi ve ahlaki davranışları üzerinde nasıl bir etkiye sahiptir? Ele alınan ayetten elde edilen dersler, günümüzde insan nefsinin kontrol altına alınması ve günahtan korunması için nasıl kullanılabilir?” Söz konusu ayet, klasik ve modern dönem tefsirler perspektifinde yorumlanacaktır. Elde edilen bulgulara göre söz konusu ayette konuşan, Hz. Yûsuf da Aziz’in eşi de olabilir. İnsana gelen şeytanî vesveseler, ilahi rahmet sayesinde bertaraf edilebilmektedir. Bu rahmet, insanın şeytana karşı mücadele verme azmini de kapsamaktadır.
Nefsin Tehlikeleri ve Allah’ın Rahmeti Karşısında Hz. Yusuf
Hz. Yûsuf, iyiliğin ve kötülüğün ilham edildiği nefsin (eş-Şems 91/8)........