Yolun yolcusu çok olmak, işlek olmak anlamındaki “es-be-le” fiilinden türeyen sebîl; üzerinde kolayca yürünen yol, işlek yol, çıkar yol anlamındadır. (el-Isfehânî, R. el-Müfredât, s : 327-328)
Sebîl, yol, yolun ortası, az çok ayak basılıp üzerinde yürünen veya yolun çok kullanılan bölümü manalarına da gelir. (el-Isfehânî, R. el-Müfredât, s : 328)
Sebîl ; hayır ya da şer olsun herhangi bir şeye vasıta olmada, ulaşmada veya erişmede vasıta edinilen her tür şey için kullanılır.
Sebilîn çoğulu ile yapılan “Sübülü’s-selâm” kalıp kavramı bir âyette geçiyor ve özellikle kendi serbest iradeleriyle doğru yolu bulmak isteyenlere; “Allah’ın gösterdiği selâm, selâmet (kurtuluş) yolları” manasında kullanılıyor.
İslâm kısaca es-Sebîl-biricik, özel, belirli Yoldur. Bu da Allah’ın insanları davet ettiği, dosdoğru hidâyet yoludur.
Yol ama sıradan bir yol, insanların üzerinde yürüdükleri, araçlarını sürdükleri, yaya, araba, bisiklet, hava yolu ve benzeri yol değil… Bu yol o kadar belirgindir ki, başka bir şey demeye lüzum yoktur. (bkz: Nisâ 4/44. Furkan 25/17-19. Ahzâb 33/4 v.d.)
«Sübülü’s-selâm», kurtuluş, emniyet ve Allah’a teslimiyet yoludur. Kim o yola girerse, kurtulur, güvene kavuşur. Şirkin, küfrün, nifakın, sapıklığın, kötü davranışların, yanlış fikirlerin, bâtıl düşüncelerin, zararlarından selâmette olur.
Kitap ehlinden bahsedilen bir pasajda Allah (cc) şöyle buyuruyor :
«Ey Ehl-i kitâb! Tevrat’tan gizlediklerinizin çoğunu size beyan eden, bir çoğunu da yüzünüze vurmayarak affeden Rasûlümüz size gelmiş bulunuyor.
İşte size Allah tarafından bir nûr ve hakikatleri açıklayan bir Kitap geldi.
Allah onunla, rızasını izleyenleri selâmet yollarına (sübülü’s-selâm’a) iletir, onları izni ile karanlıklardan aydınlığa çıkarır ve onları dosdoğru yola (sırat-ı müstakîm’e) iletir.” (Mâide 5/15-16)
Kim Muhammed’in getirip tebliğ ettiği Din’e, yani İslâma, onun Kitabı Kur’an’a tabi olursa; Allah (cc) onu Cennet yoluna hidâyet eder (sevkeder). (Mukâtil b. Süleyman, Tefsir, 1/189)
Kim Allah’ın razı olacağı Dine (Mâide 5/3), yani O’nun övdüğü İslâm’a tabi olursa, ona dosdoğru yolu gösterir. Abdullah b. Abbas’a göre Din’den maksat elbette İslâmdır. Onun yolu ise kulları için şeriat kıldığı ve hz. Muhammed’le onlara gönderdiği, uymalarını emrettiği ölçülerdir.
«Sübülü’s-selâm»ın, İslâmın yolları, ya da «dâru’s-selâm», yani Cennet olduğu da söylemiştir. (el-Hâzin, M. b. İbrahim. Tefsir, 2/24-25)
Buradaki selâm kelimesi ; “esenlik, kurtuluş, maddî ve mânevî her türlü zarardan,........