İsrafın kök fiili olan ‘serafe’ Kur’an’da geçmemektedir.

İf’al kalıbından ‘esrafe’ fiili 6 âyette, bunun türevleri olan ‘israf’ 2 âyette, israfın öznesi olan ‘müsrif’ ise 15 âyette olmak üzere toplam 23 yerde geçmektedir.

Kur’an’da ‘esrefe’ filinin ve türevlerini genel olarak beş anlamda kullanıldığını söyleyebiliriz.

Birincisi; ‘haddi (sınırı) ve ölçüyü aşmak anlamında

Bu aynı zamanda inkârcıların bir sıfatıdır. Çünkü onlar, Allah’tan gelen helâl ve haram ölçülerini tanımadıkları gibi kââle de almazlar.

İnsan olarak kulluk yapmaları gerekirken Allah’ın ölçülerini çiğneyip geçerler. İnsanla Yaratıcı arasında olması gereken dengeyi korumazlar. Davranışlarında normal sınırı gözetmezler, fıtratın gereği olan ve Vahiyle onlara gönderilen ölçülerin ötesine geçerler, aşırıya giderler.

1. Sâlih iman edenlere; “müsriflere itaat etmeyin” derken Semud kavminin (Şuarâ 26/150-152),

kendilerini dinlemeyen belde ahalisine elçilerin; ”siz müsrif bir kavimsiniz” (Yâsîn 36/19) derken o belde halkının taşkınlığını, haddi aşmalarını, davranışlarında ölçüyü kaçırmalarını kasdediyorlardı.

Kur’an’ın kendilerine ‘müsrif’ dediği Lût kavminin çirkin fiilleri de normali varken ve fıtrata uygun olan dururken; haddi aşmanın, ölçüyü kaçırmanın, aşırı hataya düşmenin ta kendisi idi.

“Lût’u da Peygamber olarak gönderdik. Hani o kavmine şöyle demişti: “Sizden önce âlemlerden hiçbir kimsenin yapmadığı çirkin işi mi yapıyorsunuz?

“Hakikaten siz kadınları bırakıp, şehvetle erkeklere yaklaşıyorsunuz. Hayır, siz haddi aşan (müsrif) bir toplumsunuz.”

Kavminin cevabı ise sadece, “Çıkarın bunları memleketinizden! Güya onlar kendilerini fazla temiz tutan insanlarmış!” demek oldu.” (A’raf 7/80-82)

Şüphesiz ki kendilerine gelen elçileri dinlemeyen ve ilâhî uyarılara kulak asmayan, hevâ ve heveslerine uyan, bundan dolayı da haddi aşanlar israf eden müsriflerdir.

“Siz, haddi aşan (müsrif) kimseler oldunuz diye, sizi Kur’an’la uyarmaktan vaz mı geçelim?” (Zuhruf 43/5)

“Çoğu yerde (mesela; Maide 5/32 , A’raf 7/81) “aşırılığa düşmüş; aşırılığa meyleden; aşırı davranan; savurgan; tutumsuz” ya da (En’am 6/141’de olduğu üzere) “boşa harcayan” kişi anlamına gelen müsrif terimi, yukarıdaki anlam akışı içinde, “kendi kendini heder eden, harcayan” (Râzî’den), yani sadece bedensel dürtülerine bağlı kalıp, ahlakî yükümlülüklerden, ahlakî endişelerden uzak kalan ve böylece ruhsal yetilerini boşa harcayan........

© Mir'at Haber