İslam dünyasında ilim sınıfı tarih boyunca ümmetin rehberi, toplumsal vicdanın sesi ve hakikatin muhafızı olmuştur. Ancak çağımızda, İslam ilim sınıfının büyük bir kısmı, modern dünyanın problemlerine çözüm üretmekte yetersiz kalmakta; küresel sistemin etkisiyle geleneksel söylemleri tekrar eden, çağdaş meselelerden kopuk bir yapıya bürünmektedir.

Yetersizliğin Kök Nedenleri

Taklitçilik ve Usûl Sorunu

Birçok İslam alimi, içtihat ruhunu yitirmiş, geçmiş ulemanın görüşlerini sorgulamadan tekrar eden bir “nakil uleması” konumuna gelmiştir. Hâlbuki Kur’an, akletmeyi ve düşünmeyi teşvik eder: “De ki: Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” (Zümer, 39/9). Bu ayet, her dönemde yeniden düşünmeyi zorunlu kılar. Fahruddin er-Razi de, “Her mesele çağın şartları içinde yeniden tefekkür edilmeli” diyerek bu gerekliliğe dikkat çeker.

Sisteme Entegre Olmuşluk ve Resmiyetin Getirdiği Kısıtlar

Modern devlet yapılarında ilim adamları büyük oranda resmî otoritenin kontrolündedir. Bu durum, onların özgür düşünce üretmesini ve toplumsal dönüşüm için cesaretle konuşmalarını engellemektedir. Seyyid Kutub’un ifadesiyle, “Gerçek âlim, zalimin karşısında hakkı haykırandır; sultanın sofrasına oturan değil”.

Modern Meselelere İlgisizlik

Teknoloji, sosyoloji, ekonomi, siyaset ve psikoloji gibi alanlarda derinlikli bilgiye sahip olmayan birçok ilim mensubu, bu alanlarda çözüm üretmekten uzak kalmakta, böylece halk nezdinde de etkisini kaybetmektedir. Ali Şeriati bu durumu “ruhbanlaşma süreci” olarak tanımlar; halktan kopuk, dar bir çevrede dönen, sahici ve dönüştürücü olmayan bir ilim anlayışına dönüşüm.

Problemin Topluma ve Gençliğe Yansıması

Günümüz gençliği, İslam’ın hayata dair somut çözüm sunmadığı algısına kapılmakta; bu da sekülerleşmeye ve yabancı ideolojilere yönelime neden olmaktadır. Oysa Kur’an, tüm çağlara hitap eden evrensel bir mesaj içerir:

“Bu Kur’an bana, kendisiyle sizi ve ulaştığı herkesi uyarmam için vahyedildi…” (En’am, 6/19). Kur’an’ın bu evrenselliği, çağdaş meselelerin de Kur’an........

© Mir'at Haber