Ali Bulaç son dönemde yaptığı bir değerlendirmede şöyle dedi; “Türkiye’deki İslamcıların, cemaatlerin �’u ümmetçi görünüyor ama kazıdığınızda ırkçı ve devletçiler. Necip Fazıl ‘Türk’ün ruh kökü’ der, İsmet Özel de aynı çizgide. En ümmetçisi bile Türkiye’nin başta olacağı bir İslam birliği istiyor.” Bu sözler, ilk bakışta sert ama adil bir tespit gibi görünse de aslında sosyolojik gerçekliği ıskalayan ve yerel aidiyetlerin doğasını yanlış okuyan bir yaklaşımı yansıtıyor. Hiçbir toplum, hiçbir coğrafya, hiçbir tarihsel aidiyet bu kadar kolay çözümlenemez. İnsan, ümmetin dertleriyle dertlenmek için kendi kültürünü, dilini, musikisini, tarihsel hafızasını inkâr etmek zorunda değildir.

Ali Bulaç’ın değerlendirmesine katılmak mümkün değil. Çünkü bu yaklaşım sosyolojik gerçekliği görmezden gelen bir genelleme içeriyor. Dünyanın neresine giderseniz gidin, Malezya’dan Türkiye’ye, Arap dünyasından Afrika’ya kadar bütün topluluklar kendi içlerinde bazı kültürel sınırlar, evlilik tercihleri, aidiyet biçimleri geliştirir. Bu, aynı dili konuşmanın, aynı coğrafyada yaşamanın ve aynı tarihsel zeminde yaşamanın doğal sonucudur. Bu olguları tespit etmek o topluluğu “ırkçı” ilan etmeye yetmez. Ben de bir dönem benzer bir yanılgının içine düşmüştüm. Malezya’da bulunduğum dönemde “Malaylar çok ırkçı” denildiğinde neyi kastettiklerini merak eder, evlilik tercihlerini, içe kapanık aile yapılarını, kültürel sınırlarını bir tür irrasyonel milliyetçilik sanırdım. Oysa zamanla gördüm ki bu sadece Malaylara özgü bir durum değil, dünyanın neredeyse bütün toplulukları, tarihsel hafızalarının ve kültürel reflekslerinin gereği benzer davranışlar sergiliyor. Yani bir halkın sosyolojik alışkanlıklarını tespit ederek onu ırkçı ilan edemezsiniz. Bu yüzden Ali Bulaç’ın sözleri, gerçeği tam yakalamak yerine onu fazlasıyla indirgemiş bir yorum niteliği taşıyor

Nitekim aynı mantıkla bakarsak Ali........

© Milli Gazete