Filistin meselesi, yalnızca modern siyasal çatışmaların, sömürgecilik pratiklerinin ya da jeopolitik çıkar hesaplarının bir sonucu olarak okunamaz. Bu mesele, insanlık tarihinin başlangıcından itibaren süregelen sapma, kulluk ve tapınma biçimlerinin bir devamı olarak ele alınmalıdır. Tarihsel ve antropolojik bir perspektifle bakıldığında insanlığın Hazreti Âdem’den bugüne kadar geçirdiği sapma süreçlerini beş temel aşamada incelemek mümkündür.

Birinci aşama, insanın maddi olana yönelerek kutsalı nesneleştirdiği dönemdir. Bu dönemde tapınma, doğrudan cansız varlıklara—özellikle taşlara, putlara ve maddi formlara—yönelmiştir. Bu, ilahi olanın yerine maddi olanın ikame edildiği ilkel fakat açık bir sapma biçimidir.

İkinci aşama, tapınmanın nesneden insana yönelmesiyle karakterize edilir. Firavun, Nemrut ve benzeri figürler etrafında şekillenen bu dönemde, insan kendisini tanrılaştırmış; iktidar, mutlaklık ve sorgulanamazlık üzerinden kutsallık üretmiştir. Bu aşamada sapma daha karmaşık, fakat hâlâ görünürdür.

Üçüncü aşama, modern çağla birlikte ortaya çıkan ve........

© Milli Gazete