Selânik'de 15 bin Türke mukâbil 18 bin dönme

O senelerde, Selânik’deki Yahûdi nüfûsu da, göçler sebebiyle, inişler-çıkışlar göstermiştir… Böylece, (Molho’ya nazaran; Veinstein 1999: 69) 1914'te 170 bine yükselen toplam nüfûs içindeki Yahûdi nüfûsu 90 bindir. Son devir Osmanlı târihi mütehassısı François Georgeon'un muhâkemesine nazaran, 1900 senesi civarındaki Selânik nüfûsu içinde Türklerin oranı sadece %9, sayımda Türklere dâhil edilen Sabataîlerin oranı ise 'dir; yânî o devirde Selânik'de 15 bin Türke mukâbil 18 bin Dönme mevcûddur.

Sabataîler, 1900’lerde –muhtemelen- 50.000 nüfûsa sâhibdiler; şu ânda ise, belki 300.000

5) 16. asırdan 20. asrın başlarına kadar, Selânik’de nüfûs ekseriyeti hep Yahûdi ve Sabataîlerde olmakla berâber, umûmî nüfûsa oranları devir devir değişiklik göstermiştir. Şehrin 1865'de 50.000 olan nüfûsu, tıbbî imkânların ve refâhın artması sâyesinde sür’atle çoğalarak, 1880'de 90.000'e, 1895'de 120.000'e ve 1912'de 170.000'e yükselir…(-Âilesi Selânikli Sabataîlerden olan- Prof. Dr. Edgar Morin, Vidal et les siens, Paris: Seuil/Points, 1996, p. 38)

1320 H. / 1902 M. Selânik Vilâyet Sâlnâmesi'nde (Haz.: Hatice Oruç, T. Tarih Kur. Yl., 2014), vilâyet merkezi nüfusu için (80.290 6.000'den fazla ecnebi≈87.000) rakamı verilmiştir. Bunların 24.699'u “İslâm” ve 44.331'i Yahûdi mahallelerinde mukîmdir. Rum mahalleleri ile (şehrin cenûbî garbindeki çarşı tarafında bulunan) Frenk Mahallesi'nde ikâmet edenler, 10.585 kişidir. Bulgar, Katolik ve Ermenilerin toplam sayısı 675'tir. Vilâyetin tamâmının nüfûsu ise 1.052.400 olup bunun E'i “Müslüman”, U'i Gayr-i Müslimdir. (ss. 352-353, 476) (Dönmeler, iş başındaki idârecilerin idrâksizliğinin bir tezâhürü olarak, “Müslüman” nüfûsuna dâhil ediliyordu…)

Yunan makamları tarafından 1913'te yapılan sayımda, (yaklaşık rakamlarla) 158 bin kişilik nüfûsun 61 bini Yahûdilerden, 46 bini “Türkler”den, 40 bini Rumlardan ve geriye kalan 11 bini de bilhassa Bulgarlardan ve ecnebîlerden müteşekkildi. Bu sayımda da, Sabataîler, Türk nüfûsuna dâhil edilmiştir. Türklerin bir ânda nüfûsunun yükselmesinin sebebi, 1912-1913 Balkan Harbi esnâsında, Bulgar, Rum, v.s.’nin jenosid siyâsetine mârûz kalan Türklerden hayâtını kurtarabilenlerin kaçarak Selânik'e ilticâ etmiş olmalarıdır. Bunların büyük kısmı, çadırlarda yaşıyor ve pek zavallı bir topluluk teşkîl ediyordu… (Ne onlar, ne Moriskolar Yahûdi olmadıkları için ders kitablarımız ve efkârıumûmiyemiz onlara alâka göstermiyor, haklarında romanlar yazılmıyor, filmler çevrilmiyor, Allâh’ın her günü televizyonlar, gazeteler, radyolar onlar hakkındaki haberlerle dolup taşmıyor! Bilakis, içimizde, “Türklerin” Ermenilere, Süryânîlere, Rumlara, Bulgarlara, Kürdlere, ilh… jenosid yaptıklarına dâir kirli propagandaya kanan pek çok idrâksiz var!)

O senelerde, Selânik’deki Yahûdi nüfûsu da, göçler sebebiyle, inişler-çıkışlar göstermiştir… Böylece, (Molho’ya nazaran; Veinstein 1999: 69) 1914'te 170 bine yükselen toplam nüfûs içindeki Yahûdi nüfûsu 90 bindir. Son devir Osmanlı târihi mütehassısı François Georgeon'un muhâkemesine nazaran, 1900 senesi civarındaki Selânik nüfûsu içinde Türklerin oranı sadece %9, sayımda Türklere dâhil edilen Sabataîlerin oranı ise 'dir; yânî o devirde Selânik'de 15 bin Türke mukâbil 18 bin Dönme mevcûddur. (Georgeon, “Müslüman ve Dönme Selânik”; G. Veinstein, Selânik 1850-1918, C. Akalın terc., İstanbul: İletişim Yl., 1999 içinde, ss. 117-118.)

Kendileri de Selânikli âilelere mensûb olan Doç. Dr. Yıldız........

© Milat