menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

​Medeniyetler Afyonkarahisar'da…

18 1
22.01.2025

Zafer Müzesi’nin bulunduğu kent meydanı, Afyonkarahisar’ın kalbi konumunda. Milli Birlik Caddesi’nin alt tarafı yeni üst tarafı ise tamamen eski şehirden oluşuyor. Öyle eski ki, yaşanan felaketlere rağmen hâlâ hem maddî hem de manevî kimliğini koruyor. Ziyaretçiler, eski şehrin sokaklarında ilerlediğinde tahayyül edilmesi zor bir atmosferle karşılaşıyor. Tarihî arastalarıyla, esnaflarıyla, buram buram kokan yöresel lezzetleriyle, camileriyle, taş ve ahşap işçiliğinin nâdide örneği evleriyle, hele hele de sıcakkanlı insanlarıyla tanıştıkça her yeri huzur kaplıyor. Afyonkarahisar’ın merkezinde yaklaşık 170 cami bulunuyor. Afyonkarahisar 1210 cami ile Türkiye genelinde 34. sırada yer alıyor. Biz bu camilerden birkaç örnek vermeye gayret ederek, seyahatimize devam edeceğiz.

AFYONKARAHİSAR ULU CAMİİ TÜRÜNÜN TEK ÖRNEĞİ

Günlerden Cum’a. Cum’a namazını şehrin en kadîm camisinde edâ etmek niyetimiz. Onlarca tarihî cami, insanın baktıkça bakası gelen rengarenk evlerin arasından geçerek Afyonkarahisar Ulu Camii’ye ulaşıyoruz.

Sahipata Nusretiddün Hasan tarafından, ahşap ustası Neccar Emir Hacı Bey’e 1272-1277 yılları arasında tarafından yaptırılan Ulu Camii bir başyapıt olarak görenleri kendine hayran bırakıyor.

Çavuşbaşı Mahallesi’nde yer alan “arasta” adı verilen çarşıdaki mescid ve işyeri yanan 40 esnafı temsilen 40 ahşap direkle inşa cami, birbirine geçme ve bindirme tekniği olan kündekârî ile hiç çivi kullanılmadan yapılmış. Ulu Camii, abanoz ağacından yapılan minber kapısıyla, çok farklı tekniklerle üzerine besmele, Âyetü’l Kürsî (Bakara Sûresi, 255), İhlâs Sûresi ve ustaların isminin işlendiği mihrabıyla 8 asırdır Afyonkarahisar Kalesi’nin önünde ihtişamıyla yerli ve yabancı turistlerden yoğun ilgi görüyor. Ulu Camii ile Karahisar Kalesi’nin zirvesi arasında yapılacak olan teleferik projesi ise onay bekliyor.

Afyonkarahisar Ulu Camii, 2023 yılında Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad’da düzenlenen 45. UNESCO Dünya Miras Komitesi toplantısında alınan kararla Dünya Mirası Listesi’ne dahil edildi.

AFYONKARAHİSAR MEVLEVÎHÂNESİ HÂLÂ ÖNEMİNİ KORUYOR

Mevlevîhâneler içerisinde Konya’dan sonra ilk açılanların başında gelen Karahisâr-ı Sahib Sultan Dîvânî Melevîhânesi’nden de biraz bahsetmekte fayda var.

Kuruluşu 13’üncü yüzyıla kadar dayanan mevlevîhâne, özellikle 16’ncı yüzyılda Hz. Mevlânâ’nın yedinci kuşak torunlarından Sultan Dîvânî zamanında mevlevîlik açısından çok önemli bir merkez olmuş. “40 Hatimli Şifalı Aşûre” geleneği ilk defa Sultan Dîvânî zamanında Afyonkarahisar Mevlevîhânesi’nde başlamış ve birçok mevlevîhâneye buradan yayılmış. Günümüzde bu geleneği devam ettiren tek mevlevîhâneymiş.

Afyonkarahisar Mevlevîhânesi, 1902’deki büyük yangından sonra tamamen yanmış ve bugünkü hâliyle Şeyh Celâleddin Çelebi zamanında 1908’de hizmete girmiş. Tarihî yapı, 30 Aralık 2008 tarihinde “Sultan Dîvânî Mevlevîhâne Müzesi” adıyla hizmet vermeye başlamış.

Afyonkarahisar’da Mevlana Hazretlerinin torunlarından Sultan Divanî Mehmet Çelebi Türbesi ile birlikte 15 sandukanın bulunduğu Mevlevî Camii halk arasında Türbe Camii olarak biliniyor. Caminin giriş kapısının bahçeye bakan yönünde Vatan Şairi Namık Kemal’in annesi Fatıma Zehra Hanım’ın kabri bulunuyor.

Mevlevîhânede geleneksel olarak her Cum’a dağıtılan pilav, ayran ve helvadan tatmak için koşuşturuyoruz, lâkin nasipte yokmuş, yetişemiyoruz.

Can Baba Yokuşu’ndan tırmanınca Türbe Caddesi’ndeki Mevlevîhâne’ye Tarihî Kadınana Konağı eşlik ediyor. (Selçuklu Sultanı 3. Alâeddin Keykubat’ın Afyonkarahisar’a yerleşen ve Afyonkarahisar halkı için hizmet eden Asiye, Melek Peyker ve Naime Gevher adlı üç kızı vardır. Bu 3 hayırhah kadın bölgede Kadınana olarak bilinmektedir. Asiye Sultan, şehir mezarlığını yaptırmış; Melek Peyker Sultan, şehir içme suyunu getirmiş; Naime Gevher Sultan ise köprüler inşa ettirmiş.)

MEDENİYETLERİN GEÇİT MERASİMİ YAPTIĞI ŞEHİR

Afyon Kalesi’nden şehir merkezine doğru........

© Milat