Aziz atalarımızın Orta Asya’dan kalkıp buralara gelmesinin sebebi ortaokuldan itibaren tarih derslerinde hep en basit haliyle öğretile gelmiştir. Yetersiz maddi kaynaklar… Gerek iklimin gerekse coğrafyanın bizzat kendi şartlarından ötürü verimsiz bir arazide İslam medeniyetinin gerilemesiyle küçük parçalara bölünen ve siyasi krizler içinde boğulan Türkistan ticaret güvenliği ve gelişimi açısından da sürekli kaybeden bir alana dönüşmüştü. Yokluklar içinde gerektiğinde çöllere çekilerek mücadele eden ve Tuğrul-Çağrı Beyler zamanında önce Azerbaycan’a, oradan da akınlarla Anadolu’ya inen Selçuklular netice itibariyle Muhammed Alparslan’ın emrinde dünyanın en verimli ve tam da tüm ticaret yollarının kesiştiği bir alanda hakimiyet kurmayı başardılar.
Başardılar başarmasına ama öyle derinlikli ve öyle çeşitli denklemler üzerinde duran gök kubbemiz kısa sürede surda delik açmayı başaran bu kartallar ordusunu da doğru kurumsallaşmayı eğitim-ticaret-ordu-siyaset dengesini kurmamaları nedeniyle hızla böldü ve onlarca parçaya ayırdı. Her biri kendi coğrafyalarında kudretli devlet ve devletçiklere dönüştü.
Orta Asya kültürü Anadolu gibi zengin bir ticaret ve ziraat coğrafyası için yeterli kurumsallık alt yapısını çapta bir birikime sahip değildi. Ancak bir bütünün parçası olduğunda ciddi bir çarpan değeri oluşturan bir yapıya sahipti. Kendi dinamiklerine bırakıldığından bugünden farksız hale geliyor ve bir anda tüm büyüsünü yitiriyordu.
Ticaret ve tarım konusunda alt yapısı olmayan bir bütünün parçası olmak dışında oyun kurucu olmaya yetecek tecrübesi olmayan atalarımızın Anadolu’da tutunmak adına bir sonraki bayraktarı Anadolu Selçukluları oldu. Meseleyi en azından ticari manada çözmüş olacaklar ki inanılmaz bir program çerçevesinde tüm coğrafyayı kervansaraylarla limanlarla donattılar. Tüccarlara teminatlar verdiler. Yabancı tüccarlarla önemli anlaşmalar yaptılar. Gelgelelim onlar da açlık ve ıstırap içindeki Moğolların savaş makinesine dönüşüp iktisadi manada bitik olan bir coğrafyadan, İslam medeniyetinin gerilemesiyle çözülmeye başlayan Türkistan coğrafyasını önlerine katıp kapılarına dayanmalarına,........