menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Aklın üç hâli

14 0
12.11.2025

Modern zamanlar aynı zamanda farklı yoğunluklarda “akıl” ve “vahy”in imkan ve alanlarına dair tartışmalarla tebellür etmektedir. Bir yandan dinin irrasyonel olanla özdeşleştirilmesi, diğer yandan aklın mutlak bir kategoriye dönüştürülmesi akla olan atıfları da beklentileri de fazlalaştırmıştır.

Modern dünyanın merkezinde yer alan Aydınlanma düşüncesi sonucu akıl namına araçsal akıl zirvelere doğru taşınırken, vahiy-akıl ilişkisinde hem insanı dinin kahyalığından kurtaracak cesur adımı atmak hem de uzun vadede aklın vahiy karşısındaki alanını genişletmek üzere harekete geçmiştir. Sekülerleşme denilen bu süreç ve mekanizma modern düşüncenin olmazsa olmazlarındandır. Bir başka deyişle, artık dünyanın inşasında dini referanslardan mesafe alarak insanın kendisine referansta bulunduğu bir yaklaşım biçimidir ki, bunun da en önemli aracı akıldır.

Sekülerleşme tezleri üzerine bugün tartışmalar devam etmektedir. Belki gelinen noktada Peter L. Berger’in klasik sekülerleşme tezinden geri döndüğü ve dinselliğinde bir şekilde insan hayatında yer almaya devam ettiğidir. Müslümanları “kutsalın dönüşü” ya da “desekülerleşme” denilen süreçlerin varlığı biraz sevindirmiş görünmektedir. Fakat bu........

© Milat