Esad’ın devrilmesinden bir yıl sonra Suriye: Kalıcı barış yakın mı? |
Beşar Esad’ın 53 yıllık hanedanlığının devrilmesinin üzerinden bir yıl geçti. Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki yeni iktidar, Suriye’yi yeniden uluslararası sisteme taşımaya çalışırken, içeride adalet arayışı, mezhepçi şiddet ve ekonomik kriz geçiş sürecini kırılgan kılıyor.
Tahmini okuma süresi: 9 dakika
Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki cihatçıların yıldırım hızıyla İdlib’den Halep’e, ardından Hama’ya, sonra Humus ve en sonunda da Şam’a ilerlemesi ve Esad hanedanlığının Suriye’deki 53 yıllık yönetiminin sonunu getirmesinin üzerinden tam bir yıl geçti.
Ülkenin dört bir yanından insanlar, “kurtuluşun yıldönümü”nü kutlamak için başkente akın etti. Aynı saatlerde Suriye’nin geçici Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, askeri üniformasıyla Emevi Camii’nde sabah namazı kıldırdı, ardından yaptığı konuşmada “kuzeyden güneye, doğudan batıya” Suriye’nin birliğini koruma ve “mevcut zamanına, tarihine ve mirasına yakışır” bir ülke inşa etme sözü verdi.
VİDEO – #Suriye Geçiş Hükümeti Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Esad rejiminin yıkılışının 1. yılında başkent Şam'daki Emevi Camii'nde sabah namazına katıldı
🪖Şara'nın Şam'a girdiği askeri üniformasını giydiği görüldü pic.twitter.com/yq0eOgLOzl
Beşar Esad, Rusya’ya kaçtı. Ailesiyle birlikte Moskova’da, Rus koruması altında sürgün hayatı yaşıyor.
Suriye’de 14 yıl devam eden iç savaş sonucu yüzbinlerce insan öldü, milyonları yerinden edildi ve Suriye’yi “sessizlik krallığı” diye anılan bir polis devletinden, henüz kuralları yazılmamış yeni bir düzene sürükledi.
HTŞ lideri Ebu Muhammed el Colani, şimdiki adıyla Ahmed eş-Şara, Şam’a giren koalisyonun başındaki isimdi. Ocak sonunda geçici cumhurbaşkanı olarak atandı. Bir yıl içinde ülkenin dış politikasını kökten değiştirdi.
Esad döneminin başlıca hamileri İran ve Rusya’dan uzaklaştı; ABD, Körfez ülkeleri ve Türkiye ile ilişkileri normalleştirdi. Batı yaptırımlarının büyük kısmı kaldırıldı, Şam uluslararası konferanslarda yeniden görünür hale geldi.
Şara, Washington’a giden ilk Suriyeli devlet başkanı oldu. Oval Ofis’te ABD Başkanı Donald Trump ile yan yana görüntüleri, Batılı başkentlerde “pro-Batı, güçlü bir lider” beklentisini büyüttü. İsrail’in Hizbullah’a ağır darbe indirdiği ve Rusya’nın Ukrayna savaşı ile meşgul olduğu bir dönemde, İran ekseninin zayıflamasından doğan boşluğu hızla doldurdu ve İran yanlısı unsurların Suriye’de yeniden kök salmasını büyük ölçüde engelledi.
Ülkede mart ayında kabul edilen geçici anayasa Şara’ya çok geniş yetkiler verdi. Dört yıl sürecek bir geçiş süreci ilan edildi; bu dönemde yeni kurumların ve yeni anayasanın hazırlanacağı, sonrasında seçimlere gidileceği açıklandı.
Ekim ayında dolaylı bir seçimle parlamento oluşturuldu ancak 210 sandalyenin üçte birini henüz Şara’nın ataması gerekiyor. Yeni siyasi işler bürosu, eski Baas Parti binalarını devraldı ve fiilen yeni bir siyasi güvenlik kurumu gibi çalışmaya başladı. Siyasi toplantılar için izin şartı,........