Karayip Korsanları'nın Perde Gerisindeki Osmanlı Sırrı
Karayip Korsanları serisinin başrol oyuncusu Johnny Depp'in canlandırdığı Jack Sparrow karakterinin, John Ward, nam-ı diğer Yusuf Reis adlı Türk korsanından ilham alınarak canlandırıldığını biliyor muydunuz?
Jack Sparrow'un başlığından sarkan ay-yıldız işlemeli aksesuarın yapımcılar tarafından kaptanın Osmanlı vatandaşı bir Türk ve Müslüman oluşuna atfen kullanıldığına dair gönderme yapıldığı tahmin ediliyor. Gerçekte Türk korsanlarının bu tür bir aksesuar kullandığına dair bilgimiz yok; ancak ay-yıldız detayı filmin hemen tüm afişlerinde yer aldı. Serinin birçok sahnesinde Türklere gönderme yapıldığı da dikkatten kaçmıyor. Örneğin üçüncü filmde Türkçe konuşan korsanlar çıkmıştı karşımıza. Zaten senaryosu başta John Ward'ın, nam-ı diğer Yusuf Reis'in hayatını anlatıyordu. Ancak filmin sıradan bir korsan hikayesine dönüşeceği anlaşılınca olay örgüsü fantastik bir maceraya çevrildi.
Peki Yusuf Reis kimdi sahiden?
Haydi şimdi gelin Yusuf Reis’in hayatına ışık tutalım:
Osmanlı Donanması'nın ünlü kaptanlarından Yusuf Paşa, cesareti ve Akdeniz’deki kahramanlıklarıyla Avrupa'da ün kazanmış bir isimdi. Onun hikâyeleri yüzyıllar boyunca dilden dile aktarıldı.
Kaptan Yusuf, aslen İngiliz olup eski adı John Ward'dı. İngiltere’nin sahil şehri Faversham’da dünyaya gelen bu zât, gençliğini balıkçılık yaparak geçirmiş olup 1558’de İspanyolların İngiltere’yi işgale kalkışması üzerine kraliçenin izniyle korsanlığa başlar. İlginç de bir lakabı vardır; Kaptan Jack Birdy, yani kuş Jack. Bu isimle yıllarca korsanlık yapar. 1602’de Katolik rehinelerle dolu Danimarkalı bir gemiyi yağmaladığı için Karayiplerde hapse atılır. 1603’te tahta çıkan I. James İspanya ile barış ilan edince ordudan ayrılan John, adamlarıyla limandan çaldığı küçük bir gemiyle büyük bir Fransız gemisini ele geçirir. Ona da tıpkı kendisininki gibi ironik bir isim takamadan duramayacaktır. “Little John” adını koyar gemisine, yani “Küçük John”
Adamları tarafından kaptan seçilen John, baskı altında olduğu memleketini terke ederek Küçük John’la Katolik gemilerini yağmalamak üzere Akdeniz’e açılır. Burada Osman Dayı adında, kendisi gibi aslen İngiliz olan başka bir korsanla tanışır. Bir süre sonra da mürettebatıyla beraber Müslüman olur. Yusuf adını alan John, başındaki şapkayı çıkarır ve yerine filmdeki gibi olmasa da Müslüman alameti olan sarık sarar. Korsanımızın samimi bir Müslüman olduğunu ve evvelden bağımlısı olduğu şarabı artık içmediğini, kendisini Tunus’ta ziyaret eden İskoç seyyah William Lithgow, kaleme döktüğü hatıralarında belirtmiştir.
1606 yılında Tunus’a yerleşen Yusuf Reis, kendisinden evvel Hızır Reis’in nam-ı diğer Barbaros Hayreddin Paşa’nın yaptığı gibi Tunus beyi Kara Osman’ın himayesinde korsanlığa başlar. Sadece üç yıl içinde Türkler ve İngilizlerden oluşan adamlarının sayısı 500’ü geçer. Aralarında Kaptan Samson, Anthony Johnson, Yarmouth Piskoposu Richard ve Southamptonlu James Procter gibi meşhurlar da vardır.
Yusuf Reis Avrupa limanlarına akınlar yapar ve ele geçirdiği ganimetlerle çok zenginleşir, hatta bir seferinde Reinera e Soderina adında iki milyondan fazla Düka altını taşıyan Venediklilere ait bir gemiyi ele geçirir. Tunus’ta kendisine mermerden ve kaymak taşından muhteşem bir saray inşa ettirir. Kendisi gibi sonradan Müslüman olan Jessimina adında Sicilyalı bir hanımla evlense de, İngiltere’de kalan karısına para göndermeye devam etmiştir.
1622 yılında Tunus’ta vebadan 70 yaşında hayatını kaybeden Yusuf Paşa’nın adı Avrupa dillerinde değişerek Jack Sparrow efsanesine dönüşmüştür.
Yani kısacası Karayip Korsanları filmindeki karakterin arkasında, bir Osmanlı Paşası bulunuyor.
Jack Sparrow'un başlığından sarkan ay-yıldız işlemeli aksesuarın yapımcılar tarafından kaptanın Osmanlı vatandaşı bir Türk ve Müslüman oluşuna atfen kullanıldığına dair gönderme yapıldığı tahmin ediliyor. Gerçekte Türk korsanlarının bu tür bir aksesuar kullandığına dair bilgimiz yok; ancak ay-yıldız detayı filmin hemen tüm afişlerinde yer aldı. Serinin birçok sahnesinde Türklere gönderme yapıldığı da dikkatten kaçmıyor. Örneğin üçüncü filmde Türkçe konuşan korsanlar çıkmıştı karşımıza. Zaten senaryosu başta John Ward'ın, nam-ı diğer Yusuf Reis'in hayatını anlatıyordu. Ancak filmin sıradan bir korsan hikayesine dönüşeceği anlaşılınca olay örgüsü fantastik bir maceraya çevrildi.
Peki Yusuf Reis kimdi sahiden?
Haydi şimdi gelin Yusuf Reis’in hayatına ışık tutalım:
Osmanlı Donanması'nın ünlü kaptanlarından Yusuf Paşa, cesareti ve Akdeniz’deki kahramanlıklarıyla Avrupa'da ün kazanmış bir isimdi. Onun hikâyeleri yüzyıllar boyunca dilden dile aktarıldı.
Kaptan Yusuf, aslen İngiliz olup eski adı John Ward'dı. İngiltere’nin sahil şehri Faversham’da dünyaya gelen bu zât, gençliğini balıkçılık yaparak geçirmiş olup 1558’de İspanyolların İngiltere’yi işgale kalkışması üzerine kraliçenin izniyle korsanlığa başlar. İlginç de bir lakabı vardır; Kaptan Jack Birdy, yani kuş Jack. Bu isimle yıllarca korsanlık yapar. 1602’de Katolik rehinelerle dolu Danimarkalı bir gemiyi yağmaladığı için Karayiplerde hapse atılır. 1603’te tahta çıkan I. James İspanya ile barış ilan edince ordudan ayrılan John, adamlarıyla limandan çaldığı küçük bir gemiyle büyük bir Fransız gemisini ele geçirir. Ona da tıpkı kendisininki gibi ironik bir isim takamadan duramayacaktır. “Little John” adını koyar gemisine, yani “Küçük John”
Adamları tarafından kaptan seçilen John, baskı altında olduğu memleketini terke ederek Küçük John’la Katolik gemilerini yağmalamak üzere Akdeniz’e açılır. Burada Osman Dayı adında, kendisi gibi aslen İngiliz olan başka bir korsanla tanışır. Bir süre sonra da mürettebatıyla beraber Müslüman olur. Yusuf adını alan John, başındaki şapkayı çıkarır ve yerine filmdeki gibi olmasa da Müslüman alameti olan sarık sarar. Korsanımızın samimi bir Müslüman olduğunu ve evvelden bağımlısı olduğu şarabı artık içmediğini, kendisini Tunus’ta ziyaret eden İskoç seyyah William Lithgow, kaleme döktüğü hatıralarında belirtmiştir.
1606 yılında Tunus’a yerleşen Yusuf Reis, kendisinden evvel Hızır Reis’in nam-ı diğer Barbaros Hayreddin Paşa’nın yaptığı gibi Tunus beyi Kara Osman’ın himayesinde korsanlığa başlar. Sadece üç yıl içinde Türkler ve İngilizlerden oluşan adamlarının sayısı 500’ü geçer. Aralarında Kaptan Samson, Anthony Johnson, Yarmouth Piskoposu Richard ve Southamptonlu James Procter gibi meşhurlar da vardır.
Yusuf Reis Avrupa limanlarına akınlar yapar ve ele geçirdiği ganimetlerle çok zenginleşir, hatta bir seferinde Reinera e Soderina adında iki milyondan fazla Düka altını taşıyan Venediklilere ait bir gemiyi ele geçirir. Tunus’ta kendisine mermerden ve kaymak taşından muhteşem bir saray inşa ettirir. Kendisi gibi sonradan Müslüman olan Jessimina adında Sicilyalı bir hanımla evlense de, İngiltere’de kalan karısına para göndermeye devam etmiştir.
1622 yılında Tunus’ta vebadan 70 yaşında hayatını kaybeden Yusuf Paşa’nın adı Avrupa dillerinde değişerek Jack Sparrow efsanesine dönüşmüştür.
Yani kısacası Karayip Korsanları filmindeki karakterin arkasında, bir Osmanlı Paşası bulunuyor.
Peki Yusuf Reis kimdi sahiden?
Haydi şimdi gelin Yusuf Reis’in........





















Toi Staff
Gideon Levy
Penny S. Tee
Sabine Sterk
Mark Travers Ph.d
Gilles Touboul
John Nosta
Daniel Orenstein