Ziya Paşa, Tanzimat döneminin sevilen şair münevverlerinden biridir. Bu yüzden birer töresöz hâline gelmiş pek çok mısra ve beyti mevcuttur. Bunların çoğu da halk veya devlet katında hâlâ geçerli olan zihniyet ve hayat tarzımız üzerinedir.
Bugün onun “Asiyab-ı devlet’i bir har da olsa çevirir!” şeklindeki töresözünü ele almak istedim. Maalesef bugünlerde de bu husus kanaatimce hâlâ geçerliliğini koruyor.
Mâlum olduğu üzere, asiyab-ı devlet, devlet çarkı demek. Har ise eşek. Yani Ziya Paşa’mız yaklaşık yüz elli yıl önceden, hiç de çekinmeden “Devlet çarkını bir eşek bile çevirebilir” demiş. Ayrıca paşanın başı bir belaya da........