Ukrayna’daki savaş ve bölgeye etkileri |
(Dünden devam)
COVID-19 kaynaklı durgunluğun 2022’de kademeli olarak toparlanmasına rağmen, Ukrayna’daki savaşın 2025 yılına kadar yıllık 75 milyar metreküp gaz talebinde kayba yol açması bekleniyor. Ekonomik toparlanma ve cazip gaz fiyatları piyasaya yeni tedarikçiler getirdikçe, Avustralya, Kanada ve Norveç bugün olduğu gibi aynı bölgesel pazarlara hizmet vermeye devam edecek. Avrupa, Rusya’dan yılda ortalama 155 milyar metreküp gaz ithal etti ve bunun çoğu Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine gitti. Büyük bir tüketici pazarı olan AB, gaz piyasalarındaki talep şokunu karşılayabilecek olsa da, Ukrayna’daki savaş arz tarafında bir şoka yol açtı ve bu da Avrupa’ya istikrarlı gaz arzını tehdit etti.
Rusya’nın Ukrayna’ya savaş açmasından bu yana, birçok AB ülkesinde LNG yeniden gazlaştırma ünitelerinin bulunmaması ve başka yerlerden yönlendirilebilecek fazla kapasite nedeniyle gaz akışında kesinti ve arz sıkıntısı riski artık daha yüksek. Örneğin Katar, Asya-Pasifik ile uzun vadeli tedarik sözleşmelerine sahip ve 2025’ten önce üretimi artırıp yedek hacimleri kullanıma sunması pek olası değil. Çin, dünyanın en büyük gaz ithalatçısı haline geldi ve Avustralya ve Katar gibi dünya çapındaki mega üreticiler, pazardaki açığı kapatarak hızla büyüyen Asya-Pasifik bölgesinden gelen siparişleri karşıladı. Mozambik ve Tanzanya gibi büyük potansiyele sahip Doğu Afrika ülkelerinin de 2026 yılına kadar tedarikçi halkasına katılması bekleniyor.
Bu nedenle Avrupa, yenilenebilir enerjiye ve temiz enerjiye geçişi hızlandırma ve fosil yakıt tüketimini azaltma konusunda daha da kararlı. Rusya’ya olan aşırı bağımlılığını azaltmak için Avrupa, 2030 yılına kadar gaz tüketimini 0 oranında azaltmayı amaçlayan “Enerji Kompaktı” adlı yeni bir girişim kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapmaya karar verdi. AB’nin orta ve uzun vadeli planı, geçiş döneminde enerji karışımındaki gaz payını azaltmak ve 2050 yılına kadar net sıfır karbon emisyonuna ulaşmaktır.
Ancak, 2022-2023 Avrupa enerji krizi, yenilenebilir enerjiye yönelmenin kısa........