Biz de Lale Devri çocuklarıyız

1718’den başlayarak 1730’a kadar süren Lale Devri, lale çiçeğinin Osmanlı sanat ve kültüründe popülerleşmesiyle birlikte döneme ismini verdi...

İmparatorluk adına görece bir istikrar ve barış süreci olduğu kadar aynı zamanda Avrupa etkisi altında tanzimlenmiş bir modernleşme yansıması olarak kültürel ve sanatsal bir gelişme dönemiydi.

Lale, ilk olarak Osmanlı İmparatorluğu'na 16. yüzyılda tanıtıldı ve hızla ilerleyen bir süreç içerisinde zenginlik ve güzelliğin simgesi haline geldi. 17. yy’da daha da belirgin hale gelerek sanat, tekstil ve mimaride yerini almaya başladı.

Elbette dönem itibariyle kültür ve sanat anlamında büyük bir kemâlâta erişildiyse de zamanın en dikkat çekici yanı lüks ve şatafatlı hayata dolayısıyla israfa odaklı bir hayattı.

Lale Devri’ne ait bu şaşaa en çok inşa edilen gösterişli saraylarda, bahçelerde ve kamu binalarında yansıtıldı. Seçkin sınıf genelde lale ve diğer çiçeklerin imge olarak belirdiği ayrıntılı sanat tarzlarıyla ilgilendi. Bu zevk, gösterişli yaşam tarzlarına ve oldukça masraflı toplantılara, görsel şölenlere de zemin hazırladı.

Tabii dönemdeki etkinin en önemli müsebbiplerinden birisi Avrupa’da bir hayli zaman geçirmiş, fikriyatından, modasından, yaşam şeklinden oldukça etkilenmiş Damat İbrahim Paşa’ydı. Haliyle bu etkiyle birlikte Osmanlı kültüründe de Avrupa etkisine doğru bir kayma görüldü.

Saray artık Avrupa tarzı giyime, müziğine ve sanatın hemen der dalındaki etkisine hakim bir anlayış geliştirdi.

Lale devri sadece kültürel ve sanatsal gelişmenin değil, aynı zamanda imparatorlukta göreceli bir barış ve istikrarın da hâkim olduğu bir dönemdi. Zaten imparatorluk bir önceki yüzyılın büyük bir bölümünde savaşlar ve çatışmalarla boğuşmuştu. Haliyle bu nekahet süreci askeri seferlerde azalmaya aksi vaziyet olarak da diplomasi ve ticarete odaklanmaya olanak tanıdı. Ancak bu odak zamanla lüks ve israfa evrildi. Yeni tarz-ı hayat saray eşrafının çok hoşuna gitse de kasa boşalıyordu ve her lüksün gözler önünde yaşanması halkta bir tepki yaratmaya başladı.

Dolu kasanın zaman içerisinde bu savurganlıkla........

© Karar