Het democratisch Weimar-experiment, een les voor de toekomst van Nederland en Europa?

Docent maatschappelijke ontwikkeling

De strijd om de open samenleving mag niet worden verloren, maar het democratisch verhaal staat wel onder druk.

De Weimarrepubliek ontstond direct na de Eerste Wereldoorlog, en duurde 15 jaar, waarna Hitler aan de macht kwam. De republiek werd geleid door een sociaaldemocratische regering in een enorm verdeeld politiek landschap, waardoor de regering voortdurend bestookt werd door extreem linkse en extreem rechtse partijen. Bovendien moest Duitsland enorme herstelbetalingen ophoesten, en het uitblijven ervan leidde tot bezetting van het Ruhrgebied in 1923 door Franse en Belgische legereenheden. Daarop trad een nieuwe regering aan die de economie saneerde, de internationale samenwerking verbeterde, en de hoogte van de herstelbetalingen verminderde. Maar de beurskrach van 1929 bracht opnieuw grote malaise, waardoor mensen bedreigd werden in hun bestaanszekerheid, waarvan Hitler profiteerde.

De turbulente jaren van de Weimarrepubliek lijken zich in Europa te herhalen. Na een periode van 80 jaar relatieve rust steken extreem nationalistische bewegingen en leiders de kop op; de Hongaarse Burgerunie (Orbán), de nationaal conservatieve partij in........

© Joop