Televisieschrijver en -redacteur (zij/hen)
Screenshot Powned
Op donderdag 10 oktober ging de documentaire PowNed of View: Transitiespijt van de publieke omroep PowNed in première op NPO 3. Deze documentaire gaat over mensen die in transitie zijn gegaan, hierbij ook medische behandelingen hebben gekregen, en die hier spijt van kregen. In de documentaire doen drie mensen met deze ervaring hun verhaal.
In de documentaire krijgen deze mensen uitgebreid de ruimte om hun persoonlijke verhaal zelf te vertellen. Dat is natuurlijk goed. Hun verhalen en ervaringen moeten - net zo goed als die van trans mensen - worden gehoord. Dit kan bijdragen aan destigmatisering en betere hulp, en zij verdienen - net zo goed als trans mensen - erkenning en respect. Daar mag geen misverstand over bestaan.
Dit is echter een gevoelig onderwerp. Verkeerde aannames over transitie, detransitie en de transgenderzorg zijn snel gemaakt, en helaas worden de verhalen van mensen die in detransitie gaan constant en actief misbruikt door anti-trans groepen om de transgenderzorg en transrechten aan te vallen. Daar zijn de makers van deze documentaire zich ook bewust van. Halverwege de documentaire wordt dit direct benoemd, en de documentaire opent met een disclaimer waarin de makers aangeven dat dit onderwerp “gevoelig ligt in een sterk gepolariseerde omgeving” en dat ze “willen voorkomen dat onze uitzending wordt misbruikt door groepen die dit als een bevestiging van een bepaalde ideologie zien.”
Maar hoewel de makers van PowNed zich hier dus bewust van zijn, voelt de documentaire op sommige punten toch incompleet. Deze mensen krijgen de ruimte om hun verhalen te vertellen, wat goed is, maar de makers scheppen hier vrijwel geen enkele context bij. Dat terwijl deze context wel van belang is om de verhalen in het juiste perspectief te kunnen plaatsen ten opzichte van het bredere onderwerp transitie en transitiespijt.
Daarom probeer ik in dit stuk aanvullende context toe te voegen aan deze documentaire, die de makers van PowNed hebben weggelaten. Informatie die niets afdoet aan de verhalen en ervaringen van de deelnemers en van andere mensen met spijt van hun transitie, maar die hopelijk wel helpt om de informatie in de documentaire beter in het bredere perspectief te kunnen plaatsen.
Deelnemer 1: niet behandeld in Nederland
Een van de deelnemers aan de documentaire is Ritchie. Hij is in transitie gegaan en heeft een geslachtsveranderende operatie gehad, maar heeft hier spijt van. Hij wordt geïnterviewd in Amsterdam. Ritchie vertelt uitgebreid over zijn ervaring met de transgenderzorg, die voor hem zeer negatief was. De makers van PowNed scheppen hier geen enkele context bij, bijvoorbeeld over hoe en waar hij is behandeld. Hierdoor kunnen kijkers sterk de indruk krijgen dat Ritchie is behandeld in de huidige Nederlandse transgenderzorg, en mogelijk dat zijn verhaal representatief is voor deze zorg. Maar dat is niet zo.
Om te beginnen: Ritchie is niet behandeld in Nederland. Hij woont ook niet in Nederland. Hij komt uit het Verenigd Koninkrijk, en is daar in 2014 begonnen aan zijn traject voor medische transitie. In het Britse zorgsysteem dus, niet het Nederlandse. Twee maanden geleden verschenen ook artikelen in de Britse media dat hij in het Britse medische systeem hulp gaat krijgen bij zijn detransitie. Al Ritchies ervaringen........