Bir zamanlar Semerkant'tan Endülüs'e uzanan ilim kervanları, sadece kitapları değil; hikmeti, irfanı ve insanlığın ortak aklını taşırdı.

Buharî'ler, İbni Sina'lar, Fatih'ler; ilmin sadece bilmek değil, olmak olduğunu öğrettiler bize. Peki bugün nerede o derinlik? Nerede o "ilim Çin'de bile olsa gidip alınız" diyen ruh?

İlim, irfan ve hikmet; Müslüman dünyanın kalbinde artık yavaş atan bir nabız gibi...

İslâm medeniyetinin parlak dönemlerinde, ilim aklın ışığıydı, irfan kalbin derinliği, hikmet ise insanı hakikate taşıyan köprü idi.

Bağdat’ta Beytü’l-Hikme’de bir araya gelen âlimler, Endülüs’te gökyüzünü gözlemleyen bilginler, Semerkand’da medreselerde ders halkaları kuran müderrisler…

Hepsi aynı hakikatin izini sürüyordu: İnsanı bilgilendirmekle kalmayıp, onu olgunlaştırmak, sadece malumat değil, hikmet üretmek idi.

Fakat bugün, birçok Müslüman ülkede okullar, üniversiteler sayıca artarken, ilmin ruhu; kütüphaneler dolarken, irfanın derinliği; bilgi akarken, hikmetin yön göstericiliği kayboluyor.

Sosyolojik veriler bu kaybı net biçimde ortaya koyuyor. UNESCO’nun 2023 raporuna göre İslâm coğrafyasının büyük bölümünde araştırma-geliştirme harcamaları gayrisafi millî hâsılanın sadece %0,8’ini buluyor; oysa gelişmiş ülkelerde bu oran %3’ün üzerinde.

UNESCO verilerine göre, Müslüman çoğunluklu ülkelerdeki üniversitelerin sadece %2'si dünya sıralamasında ilk 500'de yer alıyor. Oysa 12. yüzyılda dünyanın en iyi 10 üniversitesinden 6'sı Bağdat, Kahire ve Kurtuba'daydı.

Dünya Bankası raporları, Müslüman ülkelerdeki AR-GE harcamalarının küresel ortalamadan ` daha düşük olduğunu gösteriyor. Siyasî istikrarsızlık ve idarî zaafiyetler, ilmî özgürlüğü de........

© İstiklal