Assalomu aleyküm!
Özbekistan’da nereye giderseniz gidin, biriyle karşılaştığınız vakit duyacağınız ilk söz budur: Assalomu aleyküm!
İster resmî bir toplantıya iştirak edin ister otele, pazara, okula yahut başka bir yere gidin, insanlar her yerde sizi bu esenlik ifadesiyle karşılar. Yaşlı genç, kadın erkek, öğrenci hoca herkesin dilinde iki küçük kelimeye kocaman dua ve temennilerin sığdırıldığı bu söz vardır. Güler yüzlü, yardımsever Özbek insanı “Selam, kelamdan öncedir.” hadisini gündelik hayatın temel bir düsturu hâline getirmiştir. Uzun süren Sovyet baskısından sonra İslam menşeli bu şifa ve selamet cümlesinin halk arasında diri kalması ne büyük bahtiyarlıktır!
Özbek halkı selamlaşmaya çok önem verir. Ülkede bu insani eylemin, diğer Türk-İslam devletlerinden ayrılan, kendine has bir yönü vardır. Bu coğrafyanın insanı, çocuklarını “Edebin başı selam iledir.” şiarıyla büyütür ve bu şuur, onlara küçük yaşlardan itibaren aşılanır. Hangi durumda ve nerede olursa olsun, selamı veren daima küçüklerdir. Büyükler de onlara “Va Alaykum Assolom!” cevabıyla mukabele eder.
Özbekistan’da nereye giderseniz gidin, selam ve hasbihâlden sonra size hemen kök çay ikram edilir. Bir eve misafir olduğunuzda yahut yemek için herhangi bir lokantaya, kendi deyişleriyle “oşxona”ya (aşhane) gittiğiniz zaman sizi istikbal eden yine kök çaydır. Masada, ısıtılmış porselen demlik içinde getirilen kök çayın yanında “piyala” (piyale) denen kulpsuz porselen kâseler bulunur. Çay bu kâselerle içilir. Beyaz, krem veya pamuğu andıran renklerin yahut desenlerin hâkim olduğu demlik ve........