Çalışan nüfusun büyük bölümü asgarinin de asgarisine mahkum! |
Ekonomiye ilişkin ne varsa öyle bir yozlaştırıldı ki, hele konu çalışma hayatı olunca, asgari ücretin ne anlama geldiğini bile unuttuk! Hatta adını bile doğru telaffuz edemeyenler var; ‘askeri ücret’ diyorlar! Oysaki Türkiye’de işçilerin yüzde 46.7’si asgari ücretli, asgari ücret ise 22 bin 104 lira! Yani Türkiye’de açlıkla yüzleşmenin diğer adı…
Asgari ücret alanların çalışanlara oranı ülkelere göre ciddi farklılıklar gösteriyor. Asgari ücret, kazanç skalasının alt ucunda yaşayanların diğer ülkelere oranla daha yüksek olduğu bazı ülkelerde çok önemli bir yer tutuyor. 2018 yılında, beş AB ülkesinde; Slovenya (yüzde 15.2), Bulgaristan (yüzde 14.1), Romanya (yüzde 13.3), Polonya (yüzde 12.1) ve Fransa’da (yüzde 11.6), asgari ücretlilerin tüm çalışanlara oranı yüzde 10’un üzerindeydi. Bu oran Almanya (yüzde 6.6) dahil 10 AB üyesinde de yüzde 5 civarındaydı. Bu veriler bugün biraz değişiklik göstermiş olabilir, ancak Türkiye’de asgari ücretlilerin toplam çalışanlar içindeki oranının misliyle yüksek olduğu aşikâr.
Avrupa’nın en kötüsü
AB ülkelerinde asgari ücretler büyük farklılıklar gösteriyor. Brüt aylık asgari ücretler Bulgaristan’da 550 Euro’yken, Lüksemburg’da 2,637 Euro… Ancak bu rakamlar, hayat pahalılığı karşısında asgari ücretin insanî yaşam koşullarını karşılamakta yeterli olup olmadığını anlamamızı sağlayacak bir veri değil.
Bu sebeple satınalma gücü paritesine bakmak gerek. Asgari ücretlerdeki farklılıklar, daha adil bir karşılaştırma sağlayan satınalma gücü standardı (PPS) kıstasıyla daha düşük. PPS, Eurostat tarafından tanımlanmış ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarına dayanan bir ‘ortaklaştırılmış değer’. Bir birim PPS ile teorik olarak her ülkede aynı miktarda mal ve hizmet satın alınabiliyor. PPS’ye göre ayarlanmış asgari ücret şu anda Arnavutluk’ta 542 Euro ila Almanya’da 1,883 Euro arasında değişiyor. Asgari ücretin 1,250 Euro’nun üzerinde olduğu diğer ülkeler ise Lüksemburg, Hollanda, Belçika, Fransa, İrlanda, Polonya, Slovenya ve İspanya… Çekya, Slovakya, Estonya, Letonya ve Bulgaristan’da ise asgari ücret 1,000 Euro’nun altında. Görüldüğü üzere, Türkiye’de asgari ücret PPS’ye çevrildiğinde, Avrupa’nın en düşük ücreti olarak dikkat çekiyor. Ve hemen hatırlatmakta fayda var, temel gereksinimlerin fiyatları dikkate alındığında, Türkiye, Avrupa’nın en pahalı ülkelerinden biri…
TÜİK’in açıkladığı her rakam çalışanın cebini boşaltıyor
Hâl bu kadar vahimken, geçtiğimiz yıl Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) enflasyon verilerini bile fazla bulan hükûmet ve işverenler, 2025 yılı için enflasyon beklentisi üzerinden yüzde 30’luk bir zammı reva gördüler asgari ücretliye… Oysaki gerçek enflasyonun çok altında kalan TÜİK’in açıkladığı enflasyon oranı bile yüzde 44.8’di. Yani Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda, asgari ücretlilerin cebinden yüzde 14.38’lik bir meblağ gasp edildi!
Milyonların geçim ücreti olan asgari ücret geçtiğimiz yılın ilk çeyreğinde, 2025’te ise sadece yılın ilk ayında açlık sınırının üzerinde kalabildi.........