Bu yıl, doğanın üstüne biriken baskının hem dili değişti hem de hızı arttı. Bir yanda “iklim” sözcüğüyle parlatılan piyasa düzenekleri, öte yanda “torba” denilerek tek hamlede açılan maden kapıları. Bir yanda deprem bölgesinde barınma ve yaşam hakkı mücadelesi, öte yanda acele kamulaştırma kararlarıyla hızlandırılan yerinden etme riskleri. Sokak hayvanları yasasındaki değişikliklerse, toplumsal vicdanın tam orta yerine bırakılmış bir başka kırılma hattı oldu.

Bu tabloyu “kötü haberler bülteni” gibi okumak kolay. Oysa 2025’in asıl dersi şurada: Baskı artarken, direniş de yeni diller, yeni ittifaklar ve yeni ritimler buluyor.

“İklim Kanunu” geçti, tartışma bitmedi

Türkiye’nin ilk “İklim Kanunu” 9 Temmuz 2025’te Resmi Gazete’de yayımlandı. Metnin omurgasında Emisyon Ticaret Sistemi (ETS), karbon kredileri, karbon fiyatlandırma araçları gibi piyasa temelli mekanizmalar yer alıyor. Kanun, bir yandan “iklim adaleti” ve “adil geçiş” gibi kavramları tanımlara alırken, diğer yandan iklimi finansal bir mimariye bağlayan geniş bir araç seti kuruyor.

Tam da bu nedenle, yılın en canlı hatlarından biri “Halkın İklim Kanunu” çağrısıydı. Ekoloji örgütleri ve birçok kurum, tasarının “iklim ticareti”ne indirgenmesine itiraz ederek, bilimi, kamuyu ve adaleti önceleyen gerçek bir iklim kanunu talep etti. Bu çağrı; basın açıklamaları, dilekçeler, kampanyalar, Meclis çevresindeki eylemlerle büyüdü. “İklim Ticareti Kanunu değil Halkın İklim Kanunu istiyoruz” diyen çizgi şunu hatırlattı: İklim meselesi emisyon hesabı değil, yaşamın paylaşımıdır.

Torba yasa: “Süper izin” dönemi ve zemin kayması

İkinci büyük kırılma 7554 sayılı torba yasa ile geldi. 19 Temmuz 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan bu düzenleme, çevre mevzuatı ve izin süreçlerinde çok kritik kapılar açtı. Metinde ÇED süreçlerine ilişkin ifadelerde yapılan değişiklikler, izin ve ruhsat düzenekleri, enerji ve maden projelerinin önünü hızlandıran hükümler, ekoloji hareketinin “Süper İzin Yasası” eleştirisini........

© İlke TV