Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırmak İçin Özel Yer Temini

Bu yazımızda; 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu m.190/1-a’da yer alan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunun seçimlik hareketlerinden olan özel yer temininin anlamı ve kapsamı, doktrin ve Yargıtay kararları çerçevesinde değerlendirilecektir.

1. TCK m.190/1’de yer alan suçun tanımı

TCK m.190/1’e göre; “Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için; a) Özel yer, donanım veya malzeme sağlayan, b) Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alan, c) Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi veren, kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır”.

Bu hükmün gerekçesinde; “Maddede, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırıcı hareketler suç olarak tanımlanmıştır. Birinci fıkranın (a) bendinde, bir kimsenin başkasına uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmasını kolaylaştırmak için özel yer, donanım veya malzeme sağlaması cezalandırılmaktadır. Dikkat edilmelidir ki, burada kişiye uyuşturucu veya uyarıcı madde verilmemektedir. Aksi takdirde yukarıdaki maddenin dördüncü fıkrasında tanımlanan suç oluşur. Bu suç açısından önemli olan, kişiye uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmasını kolaylaştırmak için özel yer temin etmek, uyuşturucu veya uyarıcı madde dışında diğer donanım ve malzemeleri temin etmektir. Suçun oluşması için kendisine kolaylık sağlanan kişinin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması gerekmemektedir.” açıklamalarına yer verilmiştir.

Görüldüğü üzere fail; uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanılmasını kolaylaştırmak amacıyla bir başka kişiye veya kişilere özel yer, donanım veya malzeme sağlarsa, kullananların yakalanmasını zorlaştıracak önlemler alırsa veya kullanma yöntemleri ile ilgili başkalarına bilgi verirse uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunu işlemiş olur. Madde metnine ve gerekçesine bakıldığında, failin özel yer temininin ne anlama geldiği açık bir şekilde ifade edilmediği görülmektedir.

Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanılmasını kolaylaştırmak suçu ile korunan hukuki yarar; başta kamunun sağlığını korumak, bu kapsamda özellikle gençler başta olmak üzere toplumda uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanımının yaygınlaşmasının önlenmesidir. Nitekim “Gençliğin korunması” başlıklı Anayasa m.58/2’ye göre; “Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır”. Anayasa tarafından bir sosyal devlet yükümlülüğü çerçevesinde, gençlerin uyuşturucu ve uyarıcı maddelerden korunması için gerekli tüm tedbirlerin alınması zorunluluğu öngörülmüştür.

Yasak madde kullanılmasının kolaylaştırılması suçunun faili herkes olabilir. Ancak suçun faili; doktor, diş doktoru, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi olduğunda verilecek ceza yarı oranında artırılacaktır (TCK m.190/3). Kanun koyucu, bazı meslekleri icra edenler bakımından kolaylaştırma suçu ile ilgili nitelikli hale yer vermiştir.

Kolaylaştırma suçunun oluşmasında, kullanımı kolaylaştırılan uyuşturucu veya uyarıcı maddenin niteliği önemli değildir. Suça konu maddenin TCK m.188 bakımından nitelikli hal sayılan maddelerden olması (eroin, kokain, morfin, bazmorfin, sentetik kannabinoid ve türevleri, sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri veya amfetamin ve türevleri), uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanılmasını kolaylaştırmak suçu bakımından cezanın artırılmasını gündeme getirmez. Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin niteliğine bağlı özel düzenleme, uyuşturucu veya uyarıcı madde imali ve ticareti suçunu düzenleyen TCK m.188/4-a’da yer almaktadır.

Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanılmasını kolaylaştırmak suçu, üç farklı şekilde işlenebileceğinden, seçimlik hareketli bir suçtur. Seçimlik hareketlerden birisinin gerçekleştirilmesi, suçun oluşması için yeterlidir. Her üç seçimlik hareketin de suçu oluşturması için, failin, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanılmasını kolaylaştırmak amacıyla hareket etmesi gerekir. Dolayısıyla; failin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak isteyen kişi veya kişilere, bu maddelere ulaşmasını çabuklaştırması ve bu hususu güvenilir hale getirmesi gerekir. Yasak maddelerin kullanılmasının kolaylaştırılması halinde TCK m.190/1 gündeme gelir[1].

Fail; uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanılmasını kolaylaştırmak için yer veya araç sağladıktan önce veya sonra veya sağladığı sırada, uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri kullanmalarını kolaylaştırdığı kişilere ayrıca yasak madde de vermişse, yani uyuşturucu veya uyarıcı madde temin etmişse, bu temin para veya maddi menfaat karşılığında olsun veya olmasın hem TCK m.188/3’den ve hem de TCK m.190/1’den sorumlu tutulacaktır.

2. Özel Yer Temini Suçunun Unsurları

Özel yer temini olarak adlandırılan seçimlik harekette fail, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak isteyen kişi veya kişilere özel yer sağlamaktadır. Failde, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını sağlamak amacıyla başkalarına özel yer temini kastı olmalıdır. Failde özel yer temini kastının olmadığı durumda, TCK m.190/1-a’da tanımlanan kolaylaştırma suçu oluşmaz.

Özel yer temin etmek; uyuşturucu maddeyi kullanan kişinin başkaları tarafından görülmemesi, bu kişilerin tanınmasının engellenmesi, yakalanmama tehlikesini azaltılması veya yasak maddeyi kullanan kişiye, yakalanmama ve görülmeme konusunda güven duygusu vermeye elverişli olan yerin sağlanmasıdır[2]. Özel yer; ev, araba, tekne gibi halka açık olmayan yerler olabileceği gibi, halka açık olarak kullanılan yerler de olabilir (otel, lokanta, dükkan, pastane, mağaza gibi). Dolayısıyla, yerin, daimi olarak, sadece yasak maddenin kullanılması için özgülenmiş bir yer olması gerekmez. Failin, sözkonusu yerin maliki olması da şart değildir. Bu seçimlik hareketin oluşması için gereken yegane şart; temin edilen yerin,........

© Hukuki Haber