Hukuk, tarih boyunca insan muhakemesinin en sofistike biçimlerinden birini temsil etmiştir. Bir davada emsal aramak, benim neslim için kütüphanede yan yana yeşil Yargıtay Kararları dergilerini tek tek elden geçirmekle yapılırdı. Bugünkünden öte bu faaliyette fiziksel bir çaba da vardı. Hızlı tarama sonunda ayrılan dergiler ise daha ayrıntılı okunur, yüzlerce içtihat arasından doğru kararı bulmak, gerekçelerinin ince nüanslarını yakalamak için yoğun çaba sarf edilirdi. Bunlar hala avukatlık mesleğinin özünü oluşturan en temel zihinsel faaliyetlerdir.

Son yirmi yılda avukatlar, ciltler arasında yol alan kütüphane araştırmacılığından, dijital arama motorlarının kullanıcılarına dönüştüler. Lexpera, Kazancı, Sinerji Mevzuat ve İçtihat gibi platformlar, hukuki araştırmayı çoktan dijitalleştirdi; kelime tabanlı arama sistemleri, avukatlara saniyeler içinde binlerce içtihada erişim sağladı. Ancak şimdi, yapay zekâ destekli yeni nesil platformlar, bu yerleşik düzeni de temelden sarsıyor. Peki, mevcut dijital araçların ötesinde, yapay zekanın hukuk araştırmasında sunduğu yenilik nedir ve bu, avukatların başarısını nasıl etkileyecek?

Geleneksel dijital hukuk veri tabanları, aslında gelişmiş birer kelime arama motorundan ibarettir. Avukat, "taşınmaz satışında ayıp" gibi anahtar kelimeleri girer ve sistem, bu kelimelerin en yoğun geçtiği kararları başa aşarak tüm kararları listeler. Bu, kütüphane raflarında gezinmekten kesinlikle daha hızlıdır; ancak esasen aynı mantığın dijitalleştirilmiş halidir. Avukatın hâlâ yüzlerce, bazen binlerce sonucu tek tek okuması, hangilerinin kendi davasının olgularıyla gerçekten ilgili olduğunu ayırt etmesi, zaman içindeki içtihat değişikliklerini dikkatle takip etmesi gerekir. Başarı çoğunlukla kullanılan sistemin veri tabanı zenginliğine değil, avukatın sabır ve tecrübesine bağlıdır.

Aramadan Diyaloğa: Yeni Nesil Hukuk Teknolojileri

Yapay zeka tabanlı platformların getirdiği devrimse tam da bu noktada başlıyor. Bu yeni nesil sistemler, avukatın bir "arama kutusuna" anahtar kelimeler yazmasını değil, bir meslektaşıyla konuşur gibi sorununu anlatmasını istiyor. Doğal dil işleme teknolojileriyle donatılmış bu sistemler, artık sadece kelime eşleştirmesi yapmıyor. Küresel ölçekte Thomson Reuters'ın CoCounsel ve LexisNexis'in Lexis AI gibi hizmetleri bu alana öncülük ederken, Türkiye'de ise Dejure.ai'nin içtihat analizi yapan ve HukukChat'in doğal dilde hukuki soruları yanıtlayan sistemleri gibi öncü yerli uygulamalar bu dönüşüme dahil oluyor.

Bu platformlar, avukatın; "Müvekkilimin iş sözleşmesi, işverenin ekonomik zorlukları gerekçe gösterilerek feshedildi. Ancak, aynı dönemde başka bir departmana yeni işe alım yapıldığını biliyoruz. Bu durumun 'feshin son çare olması' ilkesine aykırılığına dair güncel Yargıtay 9. Hukuk Dairesi kararları........

© Hukuki Haber