İADE EDİLEN VERGİDE FAİZ ÖDEME ZORUNLULUĞUNA İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Anayasa Mahkemesi, 25/3/2025 tarihli ve 2022/11809 başvuru numaralı kararında, yersiz olarak tahsil edilen bir verginin iade edilmesine rağmen faiz ödenmemesi nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlığı anayasal denetim konusu yapmıştır. Karar, biçimsel olarak Anayasa’nın 36. maddesi kapsamında hakkaniyete uygun yargılanma hakkı üzerinden kurulmuş; ancak içeriği itibarıyla, yersiz vergi tahsilinde faizin hukuki niteliği, yargısal yorumun sınırları ve hukuk güvenliği ilkesi bakımından önemli sonuçlar doğurmuştur.

Uyuşmazlığın merkezinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 112. maddesinin dördüncü fıkrasının yorumu yer almaktadır. Anılan hüküm, fazla veya yersiz tahsil edilen vergilerin tecil faiziyle birlikte iadesini öngörmesine rağmen, somut olayda Bölge İdare Mahkemesi, verginin idarece iade edilmiş olmasını yeterli görmüş ve faizi ana vergiden bağımsız bir talep olarak değerlendirmiştir. Bu yaklaşım, aynı dairenin benzer nitelikteki uyuşmazlıklarda faiz ödenmesi gerektiği yönündeki kararlarıyla açık biçimde çelişmiştir.

Anayasa Mahkemesi, söz konusu çelişkili uygulamayı öngörülemezlik ve hukuk güvenliğinin zedelenmesi bağlamında ele almış; açık kanun hükmüne rağmen geliştirilen bu yorumun, yargısal takdir sınırlarını aşarak hakkaniyete uygun yargılanma hakkını ihlal ettiği sonucuna ulaşmıştır. Mahkeme, yeniden yargılama yoluyla ihlalin giderilmesine karar vermiş; bu suretle, faizin yersiz tahsil edilen verginin ayrılmaz bir sonucu olduğuna hükmetmiştir.

Kararın Usulî Sonuçları ve Uygulamaya Etkisi

Anayasa Mahkemesinin bu kararı, yalnızca yersiz tahsil edilen vergilere ilişkin faiz talebinin esasını değil, faiz taleplerinin usulî olarak nasıl ileri sürülebileceğini de açıklığa kavuşturmuştur. Kararda benimsenen yaklaşım, faizin ana alacaktan bağımsız bir talep olarak nitelendirilemeyeceğini; ancak buna rağmen ana alacak iade edilmiş olsa dahi, faize ilişkin eksik ifanın ayrıca dava konusu yapılabileceğini ortaya koymaktadır.

Bu çerçevede, idarenin yersiz tahsil edilen bir vergiye karşılık tecil faizi yerine yasal faiz........

© Hukuki Haber