MURİS MUVAZAASI

Muris muvazaası kısaca; miras bırakan kişinin diğer mirasçılarına miras haklarından yoksun bırakmak amacıyla mirasçılarından birine ya da üçüncü bir kişiye yaptığı karşılıksız kazandırmaların gerçeğe aykırı şekilde satış veyahut ölünceye kadar bakma sözleşmesi gibi göstermesidir.

10 Soruda muris muvazaası:

1-Muris muvazaası yani mirastan mal kaçırma. Öncelikle bu davayı kimler açabilir, kimler açamaz? Davacı Kim veya Kimlerdir?

a- Yasal Mirasçılar

Kısaca miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açabilirler.

b- Atanmış Mirasçılar

Örneğin babanız sağlığında noterde yaptığı resmi vasiyet ile A kişisinin kendisine ölünceye kadar bakması şartıyla mirasçı olarak atamıştır. Bu kişinin de dava açmaya hakkı vardır.

c- Evlatlıklar ve onların alt soyu

Miras bırakan kişi evlat edinmiş ise o çocuğun ve evlatlığından olan çocuklarında muvazaa davası açmaya hakkı vardır.

d- Mirası Reddeden Kişiler

Örneğin babasının mirası reddeden bir birey daha sonradan muris muvazaası davası açamayacaktır.

e- Miras Hakkından Feragat Sözleşmesiyle Vazgeçen Kişiler

Bunlarda dava açamaz ancak tenkis davası açabilirler.

f- Mirastan Iskat Edilen Kişi

Misal baba çocuklarından birini mirasçılıktan çıkarması halidir. Ancak baba mirastan çıkarma sebebini belirtecek. Geçerli bir sebebi olmalıdır.

2-Davalılar kim olacak. Davamızı kime veya kimlere açabiliriz?

a- Taşınmazı Satış Yoluyla Devralan Kişiler

Misal baba oğullarından birinin adına taşınmazı satıp devrediyor. Halbuki oğlundan para almıyor.

b- Bazen de satış yoluyla devralan kişiler ölüyor. O zaman da onun mirasçılarına açılır.

Az önceki örneğimizdeki gibi baba oğluna devretti sonra oğlu ölünce onun çocuklarına dava açılabilir.

c- Kötüniyetli olarak taşınmazı devralan kişiler.

Örneğin baba kızlarından mal kaçırmak için oğluna taşınmazı devretmiştir. Bu muvazaalı işlemdir. Sonra oğlu da taşınmazı bir başkasına satmıştır. İşte bu taşınmazı alan kişi bu olguyu bilecek durumdaysa kötüniyetli kabul edilir dava ona da açılabilir. Ancak iyiniyetliyse yani muvazaa işlemini bilecek biri değilse dava açılamaz.

3-Muris muvazaası davalarında görevli ve yetkili mahkeme hangisidir?

Görevli mahkeme; Asliye Hukuk Mahkemeleri olup yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Yetki kısmını biraz açacak olursak;

- Örneğin birden fazla taşınmaz muvazaaya konu edilmiş ve ayrı ayrı bölgelerdeyse davanızı herhangi bir taşınmazın bulunduğu yerde açıp diğer taşınmazları da aynı davaya konu edinebilirsiniz. Misal babanız Şanlıurfa ilinde 3 tane taşınmazı kardeşinize devretmiş ve başka bir ilçede bulunan ofisini de devretmiş olsun farklı yargı çevresinde de olsa hepsini aynı dava da açabilirsiniz.

4-Muris muvazaası davaları ne zaman açılır hak düşürücü süre var mıdır?

Bu davaları her zaman açabilirsiniz. Herhangi bir hak düşürücü veya zamanaşımı süresi yoktur.

5-Muvazaa davaları her türlü delil ile ispatlanabilir mi?

Her türlü delil ile ispat edilebilir. Hatta en iyi deliliniz tanık delilidir. Bir de değinmemiz gereken bir konu da taraf muvazaasında delillerimiz nasıl olacağıdır. Taraf muvazaası kısaca söz gelimi baba oğullarından birine taşınmazı devretti. Ancak sonradan araları bozulsun. Bu gibi durumda baba bu devrinin muvazaalı olduğunu söyleyip dava açabilir. Ancak burada yazılı delil ile ispat etmesi gerekecektir.

Her türlü delil ile ispat edilebilir dedik. Peki bu davalarda araştırma ve değerlendirme nasıl yapılmalıdır, neler önem arz etmektedir?

- Öncelikle miras bırakanın davaya konu olan taşınmazları elden çıkarması için haklı, ciddi ve makul nedenlerinin bulunup bulunmadığı,

- Davalının taşınmazı alacak mali gücünün olup olmadığı,

- Miras bırakanında mali durumu itibariyle mal satmaya ihtiyacının olup olmadığı,

- Davaya konu olan taşınmazın gerçek değeri ile tapuda gösterilen değeri arasında aşırı bir fark var mıdır? Örneğin gerçek değeri 1 milyon TL olan taşınmazı tapuda oğluna 300 bin TL’ye satmış olması, ancak burada şuna da değinmekte yarar var. Salt bedeller arasında aşırı farkın varlığı devrin muvazaalı olduğuna yani satışın gerçek olmadığına tek başına delalet etmez. Diğer olguları da bir arada barındırıyor olması gerekir. Keza satış bedelleri ile gerçek değerlerin birbirine yakın miktarda olmaları muvazaa kastının bulunmadığına da tek başına delalet etmez. Her iki durumda da tüm olgular göz önüne alınmalıdır.

- Miras bırakanın malvarlığında bu satış parasının çıkmaması,

- Yaşamı boyunca taşınmazlarını satmayan kişinin ölümüne yakın taşınmazlarını satması halide muvazaaya delalet eder.

- Son olarak da olayda tarafların miras bırakanla olan yakınlıkları ve ilişkileri önemlidir. Hep karşılaşılan bir durum olarak babanın oğluna taşınmazı devretmesi hali örnek gösterilebilir.

6-Muris Muvazaası Davasında Talebimiz Ne Olmalıdır?

Hakkı çiğnen mirasçılar ya “iptal ve tescil” davası açabilirler ya da taşınmazın “terekeye iadesini” talep edebileceklerdir. Örneğin dört kardeşten ikisi dava açtığını varsayalım. Böyle bir durumda mal terekeye iade değil de sadece davayı açan iki kardeşin payları oranında iptal ve tescil yapılır. Fakat kendi payları oranında dava açmayıp muvazaaya konu olan taşınmazın terekeye iadesini talep etmeleri halinde tüm mirasçıların iştirak etmesi gerekiyor bu sağlanmadığı takdirde terekeye temsilci atanması gerekiyor.

7-Tapu iptal ve tescil talebimizle birlikte ecrimisil talep edilebilir mi?

Muris muvazaası ispatlanırsa devirler geçersiz olacağından davaya konu taşınmazı o şekil de iktisap eden kişi mirasbırakanın ölüm tarihinden başlayarak davacı payı oranında ecrimisil talep edilebilecektir.

8- Muris muvazaası ve Tenkis talebi birlikte talep edilebilir mi?

İstenilebilir hatta terditli olarak talep etmeniz faydanıza olacaktır. Çünkü muris muvazaası davanız reddedilirse tenkisden devam edilir. Şimdi tenkis davalarında 1 yıllık zamanaşımı süresi var diyenleri duyar gibiyim. Ancak muvazaa davasında yapılan her bir işlem zamanaşımı kesip yeniden başlatır. Bu yüzden problem olmayacaktır. Aslında muvazaa ile birlikte tenkisi talep etmeseniz dahi ıslah edip tenkise dönebilirsiniz.

9-Muris muvazaası olarak değerlendirilebilecek işlemler nelerdir?

- Tapulu taşınmazı murisin mirasçılardan birine satış olarak göstermesi hali;

Örneğin baba kızlarından mal kaçırmak için 2 tane evini oğluna tapuda satış yapmış gibi devretmesi halinde muvazaa gündeme gelir. Ya da babanın taşınmazı önceki evliliğinden (BİRİNCİ EVLİLİKTEN ) olan çocuklarına satması halinde de muvazaa davası açılabilir. Veyahut tam tersi ikinci evlilikten olan çocuklarına satış yapıyor. Yine muvazaa davası açılabilir. Bazen de baba mallarını ikinci eşine satıyor. Elbette bu durumuda da muvazaa davası açılacaktır.

10- Muris muvazaasının istisnaları yani muvazaaya konu olmayacak işlemler?

a-Elden (gizli) bağış olgusu

Uygulamada en çok karşılaşılan durum elden bağış olgusudur. Örneğin mirasbırakan yani babanız sağlığında 3. Kişiden satın aldığı taşınmazın tapu kaydını oğlunun üzerine yapar. Oysaki kardeşinizin ödeme gücü yoktur. Babanız tarafından taşınmazın parası ödenmiştir. Baba öldükten sonra diğer mirasçılar öğrenir ve bunun elden (gizli) bağış olduğunu iddia edip muris muvazaası davası açmaya kalkarlar. Hatalı burada muris muvazaası yok. Çünkü babanızın adına kayıtlı bir taşınmaz kardeşinizin üstüne yapılmamış.........

© Hukuki Haber