Özet

Anayasa Mahkemesi; 20 Şubat 1930 tarihli 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un 1. maddesini — yani Cumhurbaşkanına döviz, kıymetli maden, tahvil, hisse senedi alım-satımı ve Türk parasının değerini koruma konusunda karar alma yetkisi veren hükmü — Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Mahkeme, bu hükmün yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesine (Anayasa m.7) aykırı olduğu sonucuna varmıştır. İptal hükmü; 15 Ekim 2025’te Resmî Gazete’de yayımlandı ve dokuz ay sonra, yani 15 Temmuz 2026’da yürürlüğe girecek. Bu karar, yasama yetkisinin devredilmezliği, hukuki belirlilik ve kuvvetler ayrılığı ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmektedir.

1. Giriş

Yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesi, kuvvetler ayrılığı sisteminin temel unsurlarından biridir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 7. maddesi, “Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir; bu yetki devredilemez.” hükmünü içermekte olup, kanun koyma yetkisinin yürütme organına aktarılmasını yasaklamaktadır. Bu ilke, demokratik hukuk devletinin temel güvencelerinden biri olarak, yürütmenin keyfî düzenlemelerde bulunmasının önüne geçmeyi amaçlar.

1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun, 1930’lu yılların ekonomik şartları içinde yürütmeye geniş müdahale yetkileri tanıyan bir düzenleme olarak kabul edilmiştir. Ancak ekonomik hayatın demokratik hukuk devleti ilkeleri çerçevesinde yeniden şekillenmesiyle birlikte, bu kanunun günümüzdeki anayasal normlarla ne ölçüde bağdaşacağı tartışma konusu olmuştur.

2. Kararın Arka Planı ve Başvuru Süreci

Danıştay Onüçüncü Dairesi, Kıymetli Madenler Borsası Aracı Kuruluşlarının Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik’in 21. maddesine ilişkin bir iptal davasında, yönetmeliğin dayanağı olan 1567 sayılı Kanun’un 1. maddesinin Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varmış ve Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştur.

Söz konusu madde, Cumhurbaşkanına........

© Hukuki Haber