LİMİTED ŞİRKETLERDE MÜDÜRLERE KARŞI AÇILACAK SORUMLULUK DAVALARINDA ESASA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER

(TTK.m.644/1-a’nın Atfıyla TTK’nın 553)

Türk Ticaret Kanunu’nun 644/1-a hükmünün atfıyla anonim ortaklık yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğunu düzenleyen TTK’nın 553.maddesi, limited şirket müdürlerinin sorumluluğu davalarında da uygulama alanı bulacaktır (Prof.Dr.Oruç Hami ŞENER, Limited Ortaklıklara İlişkin Emsal Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi, Ankara 2024, s.547-550 ; Dr.Soner ALTAŞ, Limited Şirketlerde Kurucuların, Müdürlerin ve Tasfiye Memurlarının Hukukî Sorumlulukları, tacirsoft.com.tr). Buna göre limited şirketlerde müdürler, kanundan ve ortaklık sözleşmesinden kaynaklanan yükümlülüklerini kusurlarıyla ihlal ettikleri takdirde, ortaklığa ve ortaklara karşı verdikleri zararlardan sorumludurlar. Burada kanun koyucu her ne kadar TTK.m.644/1-a’nın yollamasında yalnızca TTK’nın 553.maddesinden bahsetmiş ise de hükmün kaleme alınış tarzından yapılan atfın 553.maddeyi tamamlayan tüm hükümlere yapılmış olduğunu kabul etmek gerekir. Bu nedenle TTK’nın 549 ila 561.maddelerinin de limited şirketlere uygulanması mümkündür (Prof.Dr.Ersin ÇAMOĞLU, Limited Ortaklıklar Hukukunun Temel İlkeleri, İstanbul 2020, s.189 ; Doç. Dr. Birgül SOPACI ÖZTUNA, Limited Şirketlerde Müdür, Ankara 2022, s.248-249).

Limited şirketlerde müdürlerin sorumluluğunun doğabilmesi için müdürlerin hukuka aykırı bir fiille kanun veya şirket sözleşmesinden doğan yükümlülüğünü kusurlu biçimde ihlal etmesi, bu ihlal neticesinde ortaya bir zarar çıkması ve zararla eylem arasında uygun illiyet bağının bulunması gerekmektedir (Doç.Dr.Birgül SOPACI ÖZTUNA, Limited Şirketlerde Müdür, s.221). Bu noktada müdürlerin sorumluluğunun doğması için ortak veya üçüncü şahıs olmalarının herhangi bir önemi yoktur (Prof.Dr.Oruç Hami ŞENER, Limited Ortaklıklar Hukuku, Ankara 2017, s.786). Burada limited şirket ile müdür arasında bir vekalet sözleşmesi bulunduğundan açılacak sorumluluk davasının hukuki dayanağını sözleşmeye aykırılık hali de oluşturur (Doç.Dr.Birgül SOPACI ÖZTUNA, Limited Şirketlerde Müdür, s.255). İşte limited şirketlerde müdürlerin sorumluluklarının doğması için yukarıda bahsi geçen kusurun derecesinin bir önemi bulunmamaktadır. Bu açıdan kasti bir davranış haricinde hafif ihmalle dahi bir yükümlülüğün ihlalinde müdürlerin sorumluluğu gündeme gelebilecektir (Dr.Mustafa AKSOYAK, Limited Ortaklıklarda Müdür Kararlarının Genel Kurul Onayına Sunulması, Ankara 2023, s.177 ; Dr.Soner ALTAŞ, Limited Şirketlerde Kurucuların, Müdürlerin ve Tasfiye Memurlarının Hukukî Sorumlulukları, tacirsoft.com.tr). Diğer bir deyişle limited şirketlerde müdürlerin hukuka aykırı davranışlarından sorumlu tutulabilmesi için, mutlaka kasti bir davranış sergilemeleri gerekmez. Zira müdürler hafif kusurlu bir davranışla bile hukuki sorumluluk altına girebilirler. Yargıtay da bir kararında anonim ortaklık yönetim kurulu üyelerinin hukuki sorumluluğu bakımından, kastın zorunlu olmadığını, sorumluluğun doğumu için hafif kusurlu davranışların da yeterli olduğunu içtihat etmiştir (Yargıtay 11.Hd. 21.12.1992 T. 5424 E. 11589 K.). Bu karar limited şirket müdürleri bakımından da geçerli bir karardır (Prof.Dr.Oruç Hami ŞENER, Limited Ortaklıklar Hukuku, s.789). Bu çerçevede limited şirket müdürleri, sorumluluk davalarında kusurlu olmadıklarını ispat etmek suretiyle sorumluluktan kurtulabilirler ancak burada müdürlerin sorumluluğunun türü akdi bir sorumluluk olduğundan müdürlerin kusurlarının bulunmadığını ispat yükü müdürlerin bizzat kendilerine aittir (Prof.Dr.Oruç Hami ŞENER, Limited Ortaklıklar Hukuku, s.790).

Limited şirketlerde müdürlerin sorumluluğundan söz edebilmek için, şirket müdürünün hukuka aykırı davranışı neticesinde ortaya bir zararın da çıkmış olması gerekmektedir (Prof.Dr.Oruç Hami ŞENER, Limited Ortaklıklar Hukuku, s.788). Bu zarar nedeniyle şirketin malvarlığındaki aktifler azalabileceği gibi, pasifler de artabilir. Buna fiilî zarar denir. Fiili zarardan başka, şirketin malvarlığında artış meydana gelme imkânının kaybedilmesi de zarar teşkil eder. Bu ise kâr (kazanç) yoksunluğu olarak adlandırılır (Dr.Soner ALTAŞ, Limited Şirketlerde Kurucuların, Müdürlerin ve Tasfiye Memurlarının Hukukî Sorumlulukları, tacirsoft.com.tr). Burada müdürlerin yükümlülüklerinin ihlaline neden olan davranışla, meydana gelen zarar arasında uygun illiyet bağının varlığı da aranır (Dr.Soner ALTAŞ, Limited Şirketlerde Kurucuların, Müdürlerin ve Tasfiye Memurlarının Hukukî Sorumlulukları, tacirsoft.com.tr). Bu kapsamda müdürlerin yükümlülük ihlali, genel yaşam tecrübeleri ve işin olağan akışına göre bir zararı ortaya çıkarmaya uygunsa, bu noktada zararla eylem arasında uygun illiyet bağı var kabul edilir (Prof.Dr.Oruç Hami ŞENER, Limited Ortaklıklar Hukuku, s.790 ; Prof.Dr.Ersin ÇAMOĞLU, Limited Ortaklıklar Hukukunun Temel İlkeleri, s.191).

Tüm bu hususlarla birlikte TTK’nın 553/1.maddesinden anlaşıldığı üzere limited şirketlerde müdürlerin sorumluluklarından söz edilebilmesi için kanundan veya ortaklık sözleşmesinden kaynaklanan yükümlülüklerini ihlal etmek suretiyle hukuka aykırı bir davranış sergilemeleri gerekmektedir. Bu kapsamda gerek TTK ve diğer yasal düzenlemelerde, gerekse de ortaklık sözleşmesinde limited şirket müdürleri için birçok yükümlülük öngörülmüştür. TTK’nın müdürlerin görevlerine ilişkin “Devredilemez ve Vazgeçilemez Görevler” başlığı altında düzenlenen 625.maddesi, bu hususta başlıca düzenlemelerden biridir. Nitekim bu düzenlemeyle müdürlerin, kanunların ve şirket sözleşmesinin genel kurula görev ve yetki vermediği bütün konularda görevli ve yetkili olduğu hükme bağlandıktan sonra müdürlerin başlıca görevlerinin bir kısmı sayılmıştır. İşte bu görevlerin kusurlu bir şekilde ihlal edilmesi halinde müdürlerin sorumluluğu gündeme gelecek ve yükümlülüğün ihlali halinde hukuka aykırı davranış gerçekleştirilmiş sayılacaktır. Eş söylemle TTK.m.553 hükmünün genel ifadesiyle kanunda ve esas sözleşmede yer alan yükümlülüklerine aykırı davranan müdürler, sorumluluğun “hukuka aykırı fiil” şartını gerçekleştirmiş olacaktır (Doç.Dr.Birgül SOPACI ÖZTUNA, Limited Şirketlerde Müdür, s.222). Bu çerçevede örneğin müdürler, şirket finansal tablolarının, yıllık faaliyet raporunun ve gerekli olduğu takdirde topluluk finansal tablolarının ve yıllık faaliyet raporunun düzenlenmesi, genel kurul toplantısının hazırlanması ve genel kurul kararlarının yürütülmesi hususlarında bu yükümlülüklerine aykırı davranış ve işlemlerde bulunduğu takdirde hukuka aykırı fiil şartı gerçekleşmiş olacak ve sorumluluk gündeme gelecektir (Doç.Dr.Birgül SOPACI ÖZTUNA, Limited Şirketlerde Müdür, s.226). Yine ortaklığın muhasebesiyle ilgili olsun veya olmasın, müdürler ortaklık defterlerinin tutulması görevi altında olup ortaklığın defterlerinin hiç veya kanuna uygun olarak tutulmaması halinde müdürlerin sorumluluğu gündeme gelecektir (Prof.Dr.Oruç Hami ŞENER, Limited Ortaklıklar Hukuku, s.788). Yine TTK.m.627’de öngörülen eşit işlem yükümlülüğüne aykırılık teşkil eden müdür davranışları da, müdürün sorumluluğunu doğurabilecek hallerdendir. Nitekim bu maddeye göre müdürler ortaklara eşit şartlarla eşit işlem yapmakla yükümlüdürler (Doç.Dr.Birgül SOPACI ÖZTUNA, Limited Şirketlerde Müdür, s.227 ; Dr.Mustafa AKSOYAK, Limited Ortaklıklarda Müdür Kararlarının Genel Kurul Onayına Sunulması, s.174). Yine müdürlerin genel kurul........

© Hukuki Haber