Medikal mizojiniyi konuşuyoruz

Tıp biliminin zaten patriarkayla el ele yürüdüğü malum. Orta Çağ Avrupası’nın cadı avlarında yakılan şifacı kadınlardan, işlevsizleştirilen ebelere kadar. Bitkilerin farmakolojisinden anlayan kadim bilgiyi değersizleştirip “koca karı ilacı” adlandırmalarına kadar nereye baksak izini görürüz. Batılı anlamda tıp bilimi “tarafsız” değildir, açıkça muktedirin yani erkeğin tarafını tutar. Tarih boyunca tıp, çoğu zaman kadınların bedenlerini, deneyimlerini ve acılarını doğru temsil etmeyen, hatta kimi dönemlerde sistematik ve bilinçli olarak değersizleştiren bir anlayışla şekillenmiştir.

Sağlık sisteminde kadınların şikâyetlerinin görmezden gelinmesi, acılarının küçümsenmesi, semptomlarının “abartı”, “histeri” ya da “duygusal reaksiyon” olarak etiketlenmesi ve bilimsel araştırmalarda kadın bedeninin ihmal edilmesi gibi uygulamalarının bir adı var; medikal mizojini. Bu konu hakkında yazma iştahımı körükleyen @basibozukbirisi arkadaşım Elif Doğan’ın bu haftaki içeriği oldu. Arka planda okuduğum Hepsi Senin Kuruntun kitabı da tuzu biberi. Kitabı bitirdiğimde ayrıca daha ayrıntılı yazarım.

Mizojini bildiğimiz üzere kadın düşmanlığını ifade ediyor. Medikal mizojiniyi bunun bir alt başlığı gibi düşünebiliriz. Bu kavram yalnızca bireysel önyargılarla değil; tıp eğitiminin, klinik uygulamaların ve araştırma yöntemlerinin derinlerine işlemiş yapısal bir eşitsizlikle ilişkilidir. Falanca doktor çok iyi, erkek doktorlar aslında şöyle, kadın doktorlar esas daha kötü gibi bireysel deneyimleri anlatmaz; daha geniş bir yerden büyük resme bakar.

Her şeyden önce kadınların şikayetleri daha az ciddiye alınır. Bununla ilgili sadece kendi hayatımdan dahi sayısız örnek verebilirim. Araştırmalar, kadınların aynı şiddetteki ağrıyı ifade ettiklerinde erkeklere kıyasla daha az ciddiye alındığını, daha geç tedaviye aldığını ve daha çabuk psikolojik etiketlemeye maruz kaldığını gösteriyor. Acil serviste kadınlara erkeklerden daha geç ağrı kesici veriliyor. Endometriozis gibi kadın odaklı birçok hastalık yıllarca yanlış tanı alabiliyor. Kadınlar kalp krizi geçirdiğinde sebepsiz kaygı, panik atak ya da stres........

© HTHayat