Suriye’de 60 yıldır Suriye milliyetçiliğine sarılan Esat Ailesi’nin sürdüğü otokrasinin cihatçı bir terör yapılanmasıyla devrilmesinden sonra temel sorun; bölge halklarına aş, huzur ve özgürlük getirecek ekonomik ve siyasal düzenin kurulması.
Sınırımızda yaşanan bu büyük kriz Türkiye’nin aşinası olduğu bir hikayenin ilk sayfaları.
Devletin haber Ajansı A.A. 13 Kasım 2023 tarihli haberinde terör örgütü PKK/YPG’nin Suriye’de oluşturduğu "Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi" (Kürt bölgesi) için petrolün önemli bir gelir kaynağı oluşturduğunu not ediyordu.
SURİYE’NİN PETROL GELİRİ
Aynı haberin devamında Kürt bölgesinin 2022 yılı bütçesinin 780 milyon dolar, petrol gelirlerinin bu bütçenin yüzde 77’sini oluşturduğu belirtildi.
Petrol ticareti ile ilgili bölümlerini aktarıyorum:
*YPG’nin kontrol ettiği bölgelerdeki petrol sahalarında günlük 66 bin varil ile 70 bin varil arasında üretim gerçekleştiriliyor. Suriye’nin tamamında üretilen petrol günlük ortalama 85 bin 900 varil civarındadır. 2011 yılında günlük 353 bin varil petrol üretiliyordu.
*Gulfsands Petroleum yönetici başkanı John Bell’in iddiasına göre, ülkedeki petrol altyapısına gerekli yatırımlar yapıldığında, ülke genelinde günlük 500 bin varil petrol üretilebilecektir. Güncel petrol kurları da göz önünde bulunduğunda, Suriye’deki tüm petrol kaynaklarından yıllık 20 milyar doların üzerinde gelir elde edilebileceği öngörülüyor.
*Gulfsand Petroleum’un eski yönetim kurulu üyesi John P. Dorrier Jr., ABD seçilmiş Başkanı Donald Trump’ın birinci Başkanlık döneminde ABD yaptırımından muaf tutulan Delta Crescent Energy’in kurucularındandı.
*Küresel Ekonomik Bilgi Veri Bankası'nın (CEIC) verilerine göre 2021 yılında Türkiye'nin günlük petrol tüketimi 939 bin varildi. Buna göre terör örgütü PKK/YPG’nin an itibariyle ürettiği petrol, sadece Türkiye’nin ihtiyacının yüzde 7'sini karşılamaya yetecek bir boyuttadır. John Bell’in iddiasına göre Suriye’ye yatırım yapıldığında, tüm ülkedeki petrol üretimi yaklaşık Türkiye’nin ihtiyacının yarısını karşılamaya yetecek boyuta ulaşıyor.
*PKK/YPG’nin kontrol ettiği bölgelerde yılda 24 milyon 90 bin varil ile 25 milyon 550 bin varil petrol üretiliyor.
*Satış rotası incelendiğinde ise 3 ayrı ana satış rotası öne çıkıyor. Birinci satış güzergahı örgütün Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ne (IKBY) yönelik yaptığı satıştır. IKBY ile yapılan petrol ticaretinin Fişhabur sınır kapısı üzerinden gerçekleştiği ve resmi olmadığı görülüyor.
IRAK ABD MAHKEMESİNİ BEKLİYOR
Bir halkın petrolünün olması ile refah topluma varması aynı anlama gelmiyor. Öyle olması için bu gelirin hukuki ve adil olarak ülke Anayasası’nın öngördüğü şekilde paylaşılması gerekiyor.
Irak pek iyi bir örnek değil mesela. Irak Anayasası’nda öngörüldüğü gibi yıllık ulusal petrol gelirinin yüzde 17’si Kürt bölgesine verilmedi. Irak Kürt bölgesi memur maaşlarını bile ödeyemez duruma düştü.
IKBY, ulusal Irak Devlet Petrol Pazarlama Şirketi SOMO yerine kendi satmaya başladı.
Kendi petrolünü kendi satma yoluna gidince de Bağdat merkezi yönetimiyle arası açıldı.
Merkezi bütçeden aldığı pay 2018 yılında yapılan düzenleme ile yüzde 13’e düşürülmüş olmasına karşılık ödemeler düzenli olarak yapılmadı.
2014 yılında IKYB’nin Türkiye’ye sattığı petrol, aradan 10 yıl geçse de uluslararası mahkemelerde dava konusu…
Irak yönetiminin başvurusu üzerine Paris merkezli Uluslararası Ticaret Odası Tahkim Merkezi (ICC) nezdinde dava açıldı. Türkiye, 1.4 milyar dolar tazminat cezasına........