Marmaris Orhaneli’nde bir sürücü ile sohbet ediyorum. Geçen yıl havalimanına 80 Euro’ya giderlerken bu yıl aynı güzergah için 120 Euro isteniyormuş. Döviz bazında yabancıya da enflasyonu yansıtmanın sonu hüsran. Euro bölgesine bu zammı anlatamazsınız, bu insanlar ömürlerinde yüzde 10 enflasyon görmemiş. Türkiye’de döviz bazında yüzde 30/40 enflasyonla karşılaşıyorlar.
Geçen yıl 2 bin 500 lira olan pansiyon odalarını bir gece oda/kahvaltı fiyatı 5 bin liraya yükselmiş.
Bodrum’un, Çeşme’nin pahalılığı malumdu, Anadolu’ya yayıldı.
Tarım bitince bütün bir yılı 3 aylık turizm geliriyle çıkarmak zorunda kalan turizmci fiyat karmaşasına düştü.
Marmaris balı meşhurdur. Özelliklede Orhaniye balı…Önceki yıl yaşanan orman yangınları arıcılığı vurmuş.
Marina otelde garson olarak çalışan delikanlı “Bal verimimiz düştü, Arıcılığı bıraktım” diyor.
Arılar mevsimlik işçiler gibi göç ediyorlar. Kış geldiğinde kamyonlarla taşınan kovanlar Konya’ya gidiyormuş. Göçün de bir maliyeti var.
Aklımda yanıtını aradığım bir soru var, karşıma çıkan her gence soruyorum “Ne işte ne de okulda milyonlarca işsiz genç var. İşverenler eleman bulamıyor. İşgücü neden istihdama dönüşmüyor?
İlk kez duyduğum hikayeler akıyor.
Şu gözlemimi de paylaşayım. Lüks otellerde Anadolu’nun çeşitli kentlerinden gelen üniversite öğrencisi gençler çalışıyor; yerel halkın gençleri buralarda pek yok.
Otelin barında elektronik mühendisliği okuyan genç “Ben girişimci olacağım” diyor. Tasarrufunu bir finans grubunun fonunda değerlendiriyormuş. İyi de gelir sağlıyormuş.
“Yüksel getirili fon diye soygunculara denk gelmeyesin”diyorum, “Ponzi sistemi olmasın”diye uyarıyorum. Fonu işletenlerin aileden tanıdıkları olduğunu söylüyor, “e-ticaret yapıyorlar’ diye savunuyor.
Denizbank Florya şube müdürüyken müşterilerinin paralarını “yüksek getirili özel bir fon”’ diye toplayıp, buharlaştıran Seçil Erzan olayını unutmuşa benziyor. Erzan da para toplamaya yeğeninden başlamıştı, sonra kendisine “Kızım” diyen insanları sistemin içine soktu.
Ponzi olayının özelliği bu, en yakınından başlıyorsun, en yakınlara uzanıyorsun.
Marmaris’in Turgut mahallesinde doğal bir liman var. Turgutlu Aydoğan ailesi işletiyor. İşletme mezunu 26 yaşındaki kızları Bahar, yeni fikirlerle köyüne dönüyor. Beykoz’da döngüsel ekonomi modelini çiftliğinde uygulayan Şef Şerife Aksoy’un “sıfır atık” atölye çalışmasına........