Asker olmayı isteyen Mersinli Cemal, 1892 yılında girdiği askeri liseyi, 1895 yılında başarıyla tamamlamıştır. Osmanlı ordusunda teğmen rütbesi ile göreve başlayan Mersinli Cemal, aynı yıl üsteğmenlik rütbesine terfi etmiştir. 1899 yılında Kolağası (Yüzbaşı), 1903’te Binbaşı rütbeleri alan Cemal Paşa, yine aynı sene Yarbay olmuştur.

1904 yılına gelindiğinde 4. Ordu’nun emrinde görevlendirilen Yarbay Cemal, Dersim bölgesindeki ayaklanmanın bastırılmasında gösterdiği başarısından ötürü tarihler 4 Mart 1908 tarihinde Miralay (Albay) olmuştur.

Erkân-ı Harbiye Umûmiye Dairesi’nde de görev alan Miralay Cemal, 1910 yılında 2. Müfettişlik Erkân-ı Harbiye Riyaseti’ne tayin edilmiştir. 16 Eylül 1912 tarihinde Balkan Harbi’nde görev alarak mühim derecede hizmetlerde bulunan Albay Cemal; bir ay sonra, yani Ekim 1912’de İşkodra bölgesinde düşman birliklerine karşı büyük mücadele verdi. Tarihler 20 Temmuz 1913’ü gösterdiğinde 42. Fırka Kumandanlığı görevine getirilen Cemal Bey; birkaç ay sonra, 17 Kasım 1913 günü 1. Ordu Müfettişliği’ni devraldı. 30 Mart 1914 tarihinde 8. Kolordu Kumandanlığı’na tayin edilen Cemal Bey, I. Dünya Savaşı’nda Filistin Cephesi’nde çarpıştı.

Mısır (Kanal) Harekâtı’nı tertiplemekle vazifeli Alman Kumandan Von Kress, Şam’daki 8. Kolordu Kumandanı Albay Mersinli Cemal Paşa’yı Kanal Seferi için görevlendirdi. 16 Kasım 1914 tarihinde Mirliva (Tuğgeneral) olan Cemal Bey, savaşlarda gösterdiği başarılardan ötürü birçok nişan ve madalyalar kazanmıştır.

31 Mart 1915’te Muharebe Gümüş İmtiyaz Madalyası, 25 Mayıs 1916’da Almanya’dan 2’nci dereceden Demir Salip Nişanı, 18 Temmuz 1916’da ise Muharebe Altın Liyakat Madalyası alan Cemal Paşa, 13 Ağustos 1917’de Avusturya-Macaristan’dan 3’üncü dereceden Askerî Liyakat ve Muharebe Madalyası, 25 Ağustos 1917’de Almanya’dan 1’inci dereceden Demir Salip Nişanı, yine 23 Eylül 1917’de 2’nci dereceden ve 11 Nisan 1918’de 1’inci dereceden Kılıçlı Mecidî Nişanı almıştır.

17 Ocak 1918 tarihinde Şam’da bulunan 4. Ordu Kumandanlığı’nı devralan Albay Mersinli Cemal Bey’e 23 Nisan 1918’de Avusturya-Macaristan tarafından Muharebe Alametli 2’nci dereceden Askerî Liyakat Nişanı verilmiştir.

28 Temmuz 1918 tarihinde de Feriklik rütbesine (Korgeneral) terfi eden Albay Cemal Paşa, I. Dünya Savaşı’nın son döneminde Filistin’in Şeria Irmağı doğusunda İngiliz kuvvetlerinden ve onlara destek veren işbirlikçi pan-Arabist çetelerden oluşan karşı tarafla vuruştu.

Savaşılan cephelerde yaşanan çöküş sonrası bölgenin genelinden sorumlu Alman Mareşal Liman Von Sanders, 7. Ordu Komutanlığı’na Mustafa Kemal Paşa’yı getirirken Cemal Bey de 4. Ordu Komutanı olarak görev aldı. Mersinli Cemal’le Mustafa Kemal’in görevleri Rayak’ta dağılmış olan askeri kuvvetleri toparlamaktı. İngiliz ordusuna karşı imkânsızlıklar içinde mücadelesini sürdüren Ferik (Korgeneral) Cemal Paşa, Muharebe Altın Madalyası’na layık görüldü.

2. Ordu Kumandanlığı’ndan alınan Mirliva Nihat Paşa’nın yerine görevlendirilen Ferik Cemal Paşa’ya Yıldırım Kıtaat Müfettişliği görevi de verilir.

30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’nın ertesinde Yıldırım Orduları Karargâhı 4 Kasım 1918’de lağvedildi. Mütareke şartlarına göre 2. Ordu 4 Kasım 1918’de terhis hazırlıklarına başlayınca Nihat Paşa Yıldırım Orduları Kumandanlığı’na getirildi.

5 Kasım 1918 tarihinde Yıldırım Orduları Kumandanlığı ve 2. Ordu Karargâhı da kaldırılınca, bu karargâh emrindeki askerler ve malzemeler 7. Ordu’nun emrine verildi. Bu gelişmeler üzerine artık bölgeden ayrılan Mustafa Kemal........

© Haberton