Her sağlıklı insan, doğuştan güzellik duygusuna sahiptir. Güneşin dağın ardından doğuşu ve denizde batışı, çiçeğin açması, kuşun ötüşü gibi doğa olaylarındaki güzellikleri insan küçük yaştan itibaren fark eder ve etkilenir.. İnsanın yaratılıştan sahip olduğu temel özellik sadece "düşünme" değil, yüksek hisler (hissiyat-ı iliyye) denilen "din" ve "estetik" gibi duygular da insana ait olan özelliklerdendir. Bu bağlamda, güzellik karşısında gösterilen tepkiler, kendiliğinden ortaya çıkan, ruhumuzdan, benliğimizden kopup gelen tabii reflekstir (S. Hayri Bolay, Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü, s.l43). Bu açıdan insanın tabii güzelliği hissetmesi, sanatsal faaliyetlerden önce gelir.

Kaynağı ister doğadaki güzellik, isterse sanat eserindeki güzellik olsun, güzellik duygusu, insanda yüksek bir yaşantı oluşturur. Sözkonusu güzellik duygusu, yetişkinlik çağında, alınan eğitim ya da üyesi olduğu toplumsal çevre ve kültürel ortam nedeniyle gelişir ya da körelir.

ESTETİKTE SOYUTLAMA VE SOMUTLAMA

Estetik, sanat ve tabiattaki güzelliği araştırırken, güzelin ruhsal yaşantısını, sanat eserinin yapılışını ve alımlanmasını incelemektedir (S. Hayri Bolay, Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü, s.l43).

'Estetik', duyulur algının, duyusallığın sağladığı bilgiyle ilgili bir bilimdir; konusu da güzelliktir. Bu anlamda estetik, "güzel üzerine düşünme sanatıdır." Ayrıca evrenin oluşumu, doğa hareketleri ve insanın düşünme faaliyeti "güzel" ile nitelenir.

İnsan, varlığı (evreni ve tabiatı), insanı (toplumu sanatçı ve alımlayıcı) ve sanat eserini algılarken akla, mantığa ve aynı eşdeğerde duyumlara başvurmaktadır.

İslam kültüründe estetik, "güzel olanın" aranması, iyice araştırılıp algılanarak, üzerinde düşünülüp tahlil edilerek, sanat eserinin kendine, insana ve Yaratıcıya bakan boyutlarını tespit ederek, soyutlama (entelektüel bir çaba) ile bulunduğu nesne bağlamından alınıp bir üst düzey bağlama, güzelliğin yaratılması ve algılanması evresine götürülmesi olayıdır.

İSLAM DÜŞÜNCESİNDE........

© Haber7